ป้ายกำกับ: Cardiovascular disease

Posted on by

🧬 การปฏิบัติตามแนวทาง American Cancer Society ช่วยลดความเสี่ยงการเสียชีวิตในผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมาก

งานวิจัยล่าสุดที่ตีพิมพ์ในวารสาร JAMA Network Open พบว่า ผู้ชายที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น มะเร็งต่อมลูกหมากชนิดไม่แพร่กระจาย (Nonmetastatic Prostate Cancer) หากปฏิบัติตามแนวทางของ สมาคมมะเร็งอเมริกัน (American Cancer Society – ACS) ด้านโภชนาการและการออกกำลังกายหลังการวินิจฉัย จะมีอัตราการเสียชีวิตจากทุกสาเหตุและจากโรคหัวใจต่ำกว่าผู้ที่ไม่ปฏิบัติตามแนวทางดังกล่าวอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ

🧠 ที่มาของการศึกษา

งานวิจัยนี้อ้างอิงข้อมูลจากโครงการ Cancer Prevention Study II Nutrition Cohort ซึ่งติดตามกลุ่มผู้ชายที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากชนิดไม่แพร่กระจาย ระหว่างปี ค.ศ. 1992–2003 รวมจำนวน 4,232 คน

ผู้เข้าร่วมได้ให้ข้อมูลทั้งก่อนและหลังการวินิจฉัยเกี่ยวกับพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น การรับประทานอาหาร การควบคุมน้ำหนัก และกิจกรรมทางกาย โดยนักวิจัยได้กำหนด “คะแนนความสอดคล้องกับแนวทางของ ACS” (ACS guideline score) ตั้งแต่ 0–8 คะแนน โดยยิ่งมีคะแนนสูง หมายถึงการปฏิบัติตามแนวทางสุขภาพมากขึ้น

📊 ผลการศึกษา

1️⃣ คะแนนสูงสัมพันธ์กับการเสียชีวิตที่ลดลง

เมื่อเปรียบเทียบผู้ที่ได้คะแนนสูงสุด (6–8 คะแนน) กับผู้ที่ได้คะแนนต่ำ (0–3 คะแนน) พบว่า ผู้ที่มีคะแนนสูงมีความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตจากทุกสาเหตุลดลงถึง 23% (ค่าความเสี่ยงสัมพัทธ์ HR = 0.77; 95% CI, 0.69–0.85)
นอกจากนี้ เมื่อคะแนนเพิ่มขึ้นทุก 1 คะแนน ความเสี่ยงจะลดลงประมาณ 6% (HR per point = 0.94; 95% CI, 0.91–0.96)

2️⃣ ลดโอกาสเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือด

ในกลุ่มผู้ที่มีคะแนน 6–8 พบว่าความเสี่ยงเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือดลดลง 25% (HR = 0.75; 95% CI, 0.63–0.91) เมื่อเทียบกับกลุ่มคะแนนต่ำ และเมื่อคะแนนเพิ่มขึ้นทุก 1 คะแนน ความเสี่ยงจะลดลงอีก 7% (HR = 0.93; 95% CI, 0.89–0.97)

3️⃣ ผลต่อการเสียชีวิตเฉพาะจากมะเร็งต่อมลูกหมาก

สำหรับความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตเฉพาะจากมะเร็งต่อมลูกหมาก ผลการศึกษาไม่แตกต่างกันอย่างชัดเจนระหว่างกลุ่มคะแนนสูงและต่ำ (HR = 0.79; 95% CI, 0.60–1.03)
อย่างไรก็ตาม เมื่อวิเคราะห์แบบละเอียดต่อคะแนนทีละ 1 คะแนน พบว่าความเสี่ยงลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (HR = 0.93; 95% CI, 0.87–0.99)

4️⃣ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหลังวินิจฉัยส่งผลดี

ผู้ที่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพหลังได้รับการวินิจฉัย เช่น จากคะแนนต่ำ (< 5) เพิ่มขึ้นเป็นสูง (≥ 5) พบว่ามีอัตราการเสียชีวิตต่ำกว่าผู้ที่ไม่เปลี่ยนแปลง (HR = 0.83)
ขณะเดียวกัน ผู้ที่รักษาพฤติกรรมสุขภาพดีไว้ได้ต่อเนื่อง (คะแนน ≥ 5 ทั้งก่อนและหลังวินิจฉัย) ก็มีอัตราการเสียชีวิตต่ำเช่นกัน (HR = 0.80) เมื่อเทียบกับกลุ่มที่รักษาพฤติกรรมไม่ดีไว้ตลอด (คะแนนต่ำต่อเนื่อง)

💬 ข้อวิเคราะห์และข้อเสนอแนะ

ผลการศึกษานี้ชี้ว่า การดูแลสุขภาพด้วยการรับประทานอาหารที่เหมาะสม ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ตามแนวทางของสมาคมมะเร็งอเมริกัน (ACS) หลังการวินิจฉัยมะเร็งต่อมลูกหมาก สามารถช่วยลดความเสี่ยงการเสียชีวิตจากทุกสาเหตุและจากโรคหัวใจได้จริง

แม้ผลลัพธ์ด้านการลดความเสี่ยงการเสียชีวิตจากมะเร็งโดยตรงจะยังไม่เด่นชัดในทุกกลุ่ม แต่ผลรวมทางสุขภาพโดยรวมแสดงให้เห็นว่า การปรับพฤติกรรมสุขภาพหลังการวินิจฉัย มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการยืดอายุผู้ป่วยในระยะยาว

ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่า แพทย์และบุคลากรสาธารณสุขควรให้คำแนะนำเรื่องโภชนาการและการออกกำลังกายตามแนวทาง ACS แก่ผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมาก เพื่อให้ผู้ป่วยสามารถใช้ชีวิตอย่างมีคุณภาพและปลอดภัยมากขึ้นในระยะยาว

⚠️ หมายเหตุสำคัญสำหรับผู้อ่านเว็บไซต์

ข้อมูลในบทความนี้จัดทำขึ้นเพื่อให้ความรู้ทั่วไปด้านสุขภาพเท่านั้น ไม่ได้มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้แทนคำแนะนำทางการแพทย์ ผู้ที่มีโรคประจำตัวหรืออยู่ระหว่างการรักษาควรปรึกษาแพทย์ก่อนนำข้อมูลไปใช้ แม้ว่าข้อมูลในบทความจะอ้างอิงจากงานวิจัยทางการแพทย์ที่เชื่อถือได้ เช่น วารสาร JAMA Network Open แต่ผลลัพธ์ทางสุขภาพอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล

เว็บไซต์นี้มีเจตนาเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ด้านสุขภาพและไม่รับผิดชอบต่อความเสียหายใด ๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากการนำข้อมูลไปใช้โดยไม่ได้รับคำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญทางการแพทย์

📚 แหล่งอ้างอิง

Elahy V, Newton CC, McCullough ML, et al. Adherence to American Cancer Society Guideline and Mortality in Men With Nonmetastatic Prostate Cancer. JAMA Network Open. Published Online: September 26, 2025. doi:10.1001/jamanetworkopen.2025.33922
แหล่งข้อมูล: jamanetwork.com

Posted on by

🐟อาหารบำรุงหัวใจ: แนวทางป้องกันโรคหลอดเลือดหัวใจที่ทำได้จริง

🍽️ ทำไม “วิธีกินทั้งจาน” จึงสำคัญ

นักวิจัยทั่วโลกยืนยันว่า รูปแบบการกินโดยรวม มีผลต่อหัวใจมากกว่าการเลือกอาหารชนิดเดียว ตัวอย่างเช่น

  • อาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียน (Mediterranean Diet) ที่เน้นน้ำมันมะกอก ถั่ว และปลา งานวิจัย PREDIMED พบว่าสามารถลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดได้จริง
  • แผนการกินแบบ DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) ที่ถูกออกแบบมาเพื่อคุมความดัน เน้นผักผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี และนมไขมันต่ำ ก็ช่วยลดทั้งความดันและคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดีได้

🧂 ลดเค็มให้น้อยกว่า 1 ช้อนชา/วัน

องค์การอนามัยโลก (WHO) แนะนำให้ผู้ใหญ่กินโซเดียมไม่เกินวันละ 2,000 มิลลิกรัม หรือประมาณเกลือ 1 ช้อนชา
ข้อมูลจาก กรมควบคุมโรค (DDC) พบว่าคนไทยจำนวนมากกินเกลือเกินมาตรฐาน ซึ่งเพิ่มความเสี่ยงความดันโลหิตสูงและโรคหัวใจอย่างชัดเจน

💡 เคล็ดลับ: ใช้เครื่องปรุงที่ลดโซเดียม หรือเกลือที่ผสมโพแทสเซียม ซึ่งองค์การอนามัยโลกแนะนำว่าช่วยลดความดันได้จริง

🫒 เลือกไขมันดี แทนไขมันอิ่มตัว

แทนน้ำมันหมูหรือเนย ด้วย น้ำมันมะกอก น้ำมันคาโนลา หรือถั่วเปลือกแข็ง
องค์การอนามัยโลกแนะนำให้จำกัดไขมันอิ่มตัวไม่เกิน 10% ของพลังงานทั้งหมด และหลีกเลี่ยงไขมันทรานส์เกือบ 100% เพราะเป็นตัวเร่งคอเลสเตอรอลสูงและหัวใจวาย

🐟 กินปลาอย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 มื้อ

คำแนะนำจาก สำนักงานอาหารและยาสหรัฐอเมริกา (FDA) และ สำนักงานพิทักษ์สิ่งแวดล้อมสหรัฐอเมริกา (EPA) คือให้ผู้ใหญ่กินปลาและอาหารทะเลรวมกันประมาณ 8 ออนซ์ต่อสัปดาห์ หรือราว 2 มื้อ โดยเลือกปลาที่มีปรอทต่ำ เช่น แซลมอน ซาร์ดีน หรือแมคเคอเรล

🥦 เพิ่มผัก ผลไม้ และธัญพืชไม่ขัดสี

ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค (CDC) สหรัฐอเมริกา และ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ต่างเห็นตรงกันว่า ผัก ผลไม้ และธัญพืชไม่ขัดสีคือพื้นฐานสำคัญของการป้องกันโรคหัวใจ

💡 เคล็ดลับ: กินผักและผลไม้ให้ได้ครึ่งหนึ่งของจานในแต่ละมื้อ และเปลี่ยนข้าวขาวเป็นข้าวกล้องหรือโฮลวีต

🚫 เลี่ยงอาหารแปรรูปและไขมันทรานส์

ประเทศไทยออกกฎหมายห้ามใช้น้ำมัน ไฮโดรจีเนตบางส่วน (PHOs) ตั้งแต่ปี 2561 ทำให้ผลิตภัณฑ์อาหารหลายชนิดปลอดไขมันทรานส์แล้ว แต่ผู้บริโภคควรอ่านฉลากเสมอ และเลี่ยงขนมกรุบกรอบหรืออาหารแปรรูปที่มีไขมันสูง

🍬 คุมหวาน มัน เค็ม ให้อยู่ในเกณฑ์

  • ลด น้ำตาล เพื่อป้องกันเบาหวานและโรคอ้วน
  • ลด มัน โดยเฉพาะไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์
  • ลด เค็ม เพื่อควบคุมความดัน

นี่คือ 3 พฤติกรรมที่ กรมอนามัย และองค์การอนามัยโลกย้ำมาโดยตลอด

📋 เช็กลิสต์อาหารเพื่อหัวใจแข็งแรง

  • ครึ่งจาน = ผัก + ผลไม้
  • เลือกข้าวกล้อง ธัญพืชเต็มเมล็ด
  • โปรตีนเน้น ปลา ถั่ว เต้าหู้ ลดเนื้อแดง
  • เลือกน้ำมันพืชแทนไขมันสัตว์
  • ลดเค็มลง ใช้เครื่องปรุงลดโซเดียม
  • กินอาหารทะเล ~2 มื้อต่อสัปดาห์

🧭 รูปแบบการกินที่ควรทำตาม

  • DASH Diet: เน้นผักผลไม้ นมไขมันต่ำ ธัญพืชไม่ขัดสี และจำกัดโซเดียม
  • Mediterranean Diet: กินผัก ผลไม้ ถั่ว ปลา น้ำมันมะกอก และลดเนื้อแดง

ทั้งสองรูปแบบมีงานวิจัยสนับสนุนว่าสามารถลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดได้จริง

🧠 แล้วอาหารเสริมโอเมกา-3 ล่ะ?

งานวิจัยจาก สถาบันสุขภาพแห่งชาติสหรัฐฯ (NIH ODS) ชี้ว่า การกินปลาโดยตรงมีประโยชน์มากกว่าการกินอาหารเสริมโอเมกา-3 โดยเฉพาะในการป้องกันโรคหัวใจ คนที่ป่วยอยู่แล้วอาจได้ประโยชน์จากอาหารเสริม แต่ควรปรึกษาแพทย์ก่อน

📰 สรุป

การป้องกันโรคหัวใจเริ่มได้ที่ “จานอาหาร” ของเราเอง หลักฐานทางวิชาการทั้งจากไทยและต่างประเทศชี้ชัดว่า การกินผักผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี ปลา และไขมันดี พร้อมกับลดหวาน มัน เค็ม คือกุญแจสำคัญที่จะช่วยให้หัวใจแข็งแรง และลดความเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจได้จริง

📚 แหล่งอ้างอิง

  • กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข
  • กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข
  • กระทรวงสาธารณสุข (ประกาศห้าม PHOs ปี 2561)
  • องค์การอนามัยโลก (WHO)
  • ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค สหรัฐอเมริกา (CDC)
  • สถาบันหัวใจ ปอด และเลือดแห่งชาติ สหรัฐฯ (NHLBI)
  • สำนักงานอาหารและยาสหรัฐอเมริกา (FDA)
  • สำนักงานพิทักษ์สิ่งแวดล้อมสหรัฐอเมริกา (EPA)
  • สถาบันสุขภาพแห่งชาติสหรัฐฯ (NIH ODS)

📝 หมายเหตุสำคัญ

  1. บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้ ไม่ใช่คำวินิจฉัยหรือคำสั่งการรักษา
  2. หากมีโรคประจำตัว เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน หรือโรคหัวใจ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนปรับพฤติกรรมการกิน
  3. ข้อมูลโภชนาการและคำแนะนำอาจมีการปรับปรุงตามงานวิจัยใหม่ ๆ ควรติดตามข้อมูลจากหน่วยงานที่เชื่อถือได้เสมอ
  4. อาหารเสริมไม่ใช่ทางลัด การกินอาหารจริงที่หลากหลายยังคงเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการดูแลหัวใจ
Posted on by

🫀วันหัวใจโลก 2025: เปิดข้อมูลโรคหัวใจและหลอดเลือดในคนไทย

เผยแพร่ 29 กันยายน “วันหัวใจโลก” โดยสหพันธ์หัวใจโลก(WHF) — วันแห่งการขับเคลื่อนให้คนทั้งโลกหันมาป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งเป็นสาเหตุการตายอันดับต้น ๆ ของมนุษยชาติ และสามารถป้องกันได้ถึงราว 80% หากเราจัดการปัจจัยเสี่ยงได้อย่างจริงจัง World Heart Federation

🎯 วันหัวใจโลกคืออะไร และทำไมคนไทยควรใส่ใจ

วันหัวใจโลก (World Heart Day) จัดขึ้นทุกวันที่ 29 กันยายนของทุกปี โดยสหพันธ์หัวใจโลก(WHF) เพื่อกระตุ้นให้รัฐบาล สถานพยาบาล ชุมชน และประชาชน ลงมือป้องกันโรคหัวใจด้วยมาตรการที่พิสูจน์ผลได้ เช่น ลดเกลือ เพิ่มกิจกรรมทางกาย เลิกบุหรี่ และตรวจคัดกรองความดัน-เบาหวานอย่างสม่ำเสมอ (ธีมแคมเปญช่วงหลัง: “Don’t Miss a Beat”) World Heart Federation+1

📊 ภาระโรคหัวใจของประเทศไทย: ตัวเลขล่าสุดที่น่ากังวล

  • ข้อมูลขององค์การอนามัยโลก(WHO) ระบุว่า โรคหัวใจขาดเลือดและโรคหลอดเลือดสมอง เป็นสาเหตุการตายสำคัญของคนไทยอย่างต่อเนื่อง (กลุ่มโรคไม่ติดต่อคร่าชีวิตคนไทยส่วนใหญ่) datadot
  • ฝ่ายสื่อสารของกรมควบคุมโรค(DDC) กระทรวงสาธารณสุข รายงานในวาระวันหัวใจโลกปี 2566 ว่า คนไทยเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือดราว 70,000 รายในปีที่ผ่านมา ตอกย้ำว่า “ป้องกันได้” หากจัดการปัจจัยเสี่ยงตั้งแต่เนิ่น ๆ Department of Disease Control
  • ฐานข้อมูล World Heart Observatory ของสหพันธ์หัวใจโลก(WHF) ประเมินว่า ประเทศไทยมีผู้เสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือด 136,761 รายในปี 2021 และประเทศไทยได้ดำเนินนโยบายหลักด้านหัวใจและหลอดเลือดครบทั้ง 8 ด้าน (เช่น นโยบายลดเกลือ เลิกบุหรี่ คัดกรอง ฯลฯ) World Heart Federation

🩺 “ตัวจุดชนวน” ที่พบในคนไทย: ความดัน เบาหวาน ไขมัน และพฤติกรรมเสี่ยง

1) ความดันโลหิตสูง – การสำรวจระดับชาติ (NHES) โดยนักวิจัยไทยรายงานว่า ความชุกแบบปรับตามอายุอยู่ที่ ~25–26% (ปี 2019–2020) แต่ “การคุมความดันให้อยู่ในเกณฑ์” ลดลงเหลือ ~22–23% ในช่วงเดียวกัน สะท้อนช่องว่างการดูแลต่อเนื่องที่ต้องเร่งอุด BioMed Central+1

2) เบาหวาน – แนวโน้ม ความชุกหรือความหนาแน่นของผู้เป็นโรคเบาหวานของคนไทยเพิ่มขึ้นยาวนานตั้งแต่ปี 2004 และยังเป็นปัจจัยรุกรานหัวใจและหลอดเลือดอย่างมาก ต้องเน้นคัดกรอง-ดูแลระดับน้ำตาลและไขมันร่วมกัน (หลักฐานเชิงระบาดวิทยาไทยอัปเดตถึงปี 2025) PMC

3) ไขมันในเลือดสูง – ข้อมูลเปรียบเทียบสากลของสหพันธ์หัวใจโลก(WHF) ชี้ว่า คนไทยมีระดับคอเลสเตอรอลชนิด non-HDL ค่อนข้างสูงทั้งหญิงและชายเมื่อเทียบกับหลายประเทศ จึงควรกำหนดเป้าหมายลดไขมันและเกลืออย่างจริงจังในระดับนโยบายและครัวเรือน World Heart Federation

4) พฤติกรรมเสี่ยง (อาหาร-เกลือ-กิจกรรมทางกาย) – งานวิจัยด้านโภชนาการและพฤติกรรมกลุ่มโรคไม่ติดต่อในไทยปี 2025 พบว่า อาหารไม่เหมาะสม เป็นปัจจัยเสี่ยงที่พบบ่อยที่สุด ตามด้วย ภาวะอ้วน/น้ำหนักเกิน และ ไม่มีกิจกรรมทางกายเพียงพอ PMC
นอกจากนี้ เอกสารขององค์การอนามัยโลก(WHO) ระบุว่า คนไทยอายุ 18+ มีภาวะกิจกรรมทางกายไม่เพียงพอในระดับน่าห่วง (โปรไฟล์ประเทศไทย ปี 2022 และแฟกต์ชีตฉบับปี 2024) ซึ่งสัมพันธ์โดยตรงกับความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด World Health Organization+1

🧂 โซเดียมสูง: จุดบอดที่ต้องแก้ไขทั่วทั้งตลาดและอาหารบนโต๊ะ

งานวิจัยที่ตีพิมพ์โดย ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค(CDC) สหรัฐฯ รายงานว่า โรคความดันโลหิตสูงของคนไทยในปี 2020 ประมาณ 25% และชี้ให้เห็น “โอกาสเชิงนโยบาย” ผ่าน เครื่องปรุงโซเดียมต่ำ ซึ่งช่วยลดการได้รับเกลือโดยไม่กระทบรสชาติ—แนวทางเสริมต่อยุทธศาสตร์ลดเค็มระดับชาติของไทย CDC

🏃‍♀️ กิจกรรมทางกาย: ชี้ชะตาหัวใจตั้งแต่วัยเด็กถึงวัยผู้ใหญ่

  • วัยเด็กและเยาวชน: รายงานการ์ดประเทศไทยปี 2022 พบว่า เพียง ~27% ที่ทำกิจกรรมทางกายตามเกณฑ์ขั้นต่ำ 60 นาที/วัน สม่ำเสมอ—แนวโน้มนี้เชื่อมโยงกับน้ำหนักเกินและโรคไม่ติดต่อในอนาคต PMC
  • ผู้ใหญ่: เอกสารขององค์การอนามัยโลก(WHO) ชี้ว่า คนไทยจำนวนมากยังมีกิจกรรมทางกายไม่เพียงพอ สอดคล้องกับการสำรวจพฤติกรรมด้านสุขภาพของ สำนักงานสถิติแห่งชาติ(NSO) ปี 2564 ที่นำมาใช้เป็นฐานวางแผนนโยบายของกระทรวงสาธารณสุขและกรมอนามัย World Health Organization+2National Statistical Office+2

🏥 เข้าถึงการคัดกรองและการรักษา: จุดแข็งของระบบบัตรทองต้องใช้ให้คุ้ม

ภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (บัตรทอง) คนไทยมีสิทธิ “ตรวจ-รักษา-รับยาความดันโลหิตสูง” ได้ที่หน่วยบริการปฐมภูมิ แต่ข้อมูลระดับชาติบ่งชี้ว่า สัดส่วน “ความสามารถควบคุมความดันได้” ยังต่ำ จำเป็นต้องเสริม การติดตามอย่างต่อเนื่อง (continuity of care) เครื่องมือ home BP monitoring และการ ปรับพฤติกรรมที่บ้านและที่ทำงาน ควบคู่ไปกับการใช้ยาลดความดัน BioMed Central+1

🧭 แผนระดับชาติและบทเรียนเชิงนโยบาย

ประเทศไทยมี แผนยุทธศาสตร์โรคไม่ติดต่อ (NCD) ระดับชาติ และกรณีศึกษา “NCD Investment Case” ร่วมกับองค์การอนามัยโลก(WHO)/สหประชาชาติ ที่ย้ำว่า การลงทุนในมาตรการหลัก (ลดเกลือ คัดกรองความดัน-เบาหวาน เลิกบุหรี่ เพิ่มกิจกรรมทางกาย) ให้ผลลัพธ์สูงขึ้นทั้งด้านสุขภาพและด้านเศรษฐกิจของชาติ ICCP Portal+2World Health Organization+2

✅ เช็กลิสต์ป้องกันเสียชีวิตก่อนวัยอันควร (ทำได้เลยวันนี้)

  • ลดเกลือ โซเดียม และเครื่องปรุงรสเค็ม เลือกผลิตภัณฑ์ “โซเดียมต่ำ” (เข้มงวดได้ด้วยการพิจารณาที่ฉลากโภชนาการและมาตรฐานตลาด) — หลักฐานสนับสนุนจากงานวิจัยนโยบายด้านเครื่องปรุงโซเดียมต่ำในคนไทย (ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค(CDC)) CDC
  • วัดความดันอย่างสม่ำเสมอ และ พบแพทย์เมื่อน้ำหนักเกินเกณฑ์—เกณฑ์การแบ่งระดับและความรู้พื้นฐานเรื่องความดันจากกรมควบคุมโรค(DDC) Department of Disease Control
  • เดินให้ได้อย่างน้อย 150 นาที/สัปดาห์ (หรือกิจกรรมแอโรบิกระดับปานกลาง) + เสริมกล้ามเนื้ออย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 วัน ตามคำแนะนำขององค์การอนามัยโลก(WHO) World Health Organization+1
  • คุมเบาหวานและไขมัน พร้อมกัน—อาศัยการคัดกรองสม่ำเสมอและการปรับอาหาร/ยา ตามแนวโน้มความชุกในคนไทยที่ยังเพิ่มขึ้น (หลักฐานเอเชียตะวันออกเฉียงใต้/ไทย) PMC
  • งดบุหรี่และแอลกอฮอล์เกินเกณฑ์, นอนพอ, จัดการความเครียด, ลดเวลานั่งหน้าจอ—มาตรการวิถีชีวิตที่งานวิจัยกลุ่มโรคไม่ติดต่อยืนยันว่ามีผลต่อความเสี่ยงหัวใจของคนไทยอย่างมีนัยสำคัญ PMC

📰 สรุปเชิงข่าว

ในห้วง วันหัวใจโลก 29 กันยายน ปีนี้ ข้อมูลจาก องค์การอนามัยโลก(WHO), สหพันธ์หัวใจโลก(WHF) และหน่วยงานด้านสาธารณสุของไทยชี้ชัด: โรคหัวใจและหลอดเลือดยังคร่าชีวิตคนไทยจำนวนมาก แต่ส่วนใหญ่ป้องกันได้ จุดชี้ขาดอยู่ที่ การควบคุมปัจจัยเสี่ยง (เกลือ/โซเดียม กิจกรรมทางกาย น้ำหนัก ความดัน เบาหวาน ไขมัน) และ ความต่อเนื่องของการรักษา ในระบบปฐมภูมิ—หากทำครบถ้วน เราจะ “ไม่พลาดโอกาสป้องกัน” ของตนเองและสังคมไทยทั้งประเทศ BioMed Central+3World Heart Federation+3World Heart Federation+3

📝 หมายเหตุสำคัญ

  1. ข้อมูลเพื่อการให้ความรู้
    บทความนี้จัดทำขึ้นเพื่อเผยแพร่ความรู้ด้านสุขภาพหัวใจและหลอดเลือดในบริบทของประเทศไทย โดยอ้างอิงจากข้อมูลและงานวิจัยของหน่วยงานภาครัฐ ทั้งในประเทศและต่างประเทศ เช่น องค์การอนามัยโลก(WHO), สหพันธ์หัวใจโลก(WHF), ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค(CDC), กระทรวงสาธารณสุข, กรมควบคุมโรค และสำนักงานสถิติแห่งชาติ(NSO)
  2. ไม่ใช่คำวินิจฉัยทางการแพทย์
    ข้อมูลทั้งหมดมิได้มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้แทนคำปรึกษาหรือคำวินิจฉัยจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ หากท่านมีปัญหาสุขภาพหรือสงสัยว่าตนเองอาจมีภาวะเสี่ยงโรคหัวใจ ควรรีบพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยและคำแนะนำที่เหมาะสม
  3. ความถูกต้องของข้อมูล
    แม้ว่าจะมีการใช้ข้อมูลจากงานวิจัยและรายงานที่เชื่อถือได้ แต่สถิติด้านสุขภาพและนโยบายสาธารณะอาจมีการเปลี่ยนแปลงตามช่วงเวลา ควรตรวจสอบข้อมูลล่าสุดจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเสมอ
  4. การนำไปใช้ต่อ
    สามารถนำเนื้อหาไปเผยแพร่ต่อเพื่อประโยชน์สาธารณะได้ โดยควรอ้างอิงแหล่งที่มาอย่างเหมาะสม เพื่อสนับสนุนการเข้าถึงข้อมูลที่ถูกต้องและสร้างความตระหนักรู้ด้านสุขภาพในสังคม

📚 แหล่งอ้างอิง

ประเทศไทย

  1. กรมควบคุมโรค(DDC) กระทรวงสาธารณสุข: ข่าวรณรงค์วันหัวใจโลก 2566 — คนไทยเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือด ~70,000 ราย/ปี. Department of Disease Control
  2. กรมควบคุมโรค(DDC): ความดันโลหิตสูง—นิยามและระดับความรุนแรง. Department of Disease Control
  3. สำนักงานสถิติแห่งชาติ(NSO): รายงานสำรวจพฤติกรรมด้านสุขภาพของประชากร พ.ศ.2564 (รายงานฉบับสมบูรณ์/ชุดข้อมูล). National Statistical Office+1
  4. กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข: ตัวชี้วัดกิจกรรมทางกายอ้างอิงข้อมูลจาก NSO 2564. DopaH
  5. สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข/โครงการนโยบายและแผนยุทธศาสตร์ NCD ระดับชาติ (เอกสารแผน 2017–2021). ICCP Portal

ต่างประเทศ/องค์การระหว่างประเทศ

  1. องค์การอนามัยโลก(WHO): หน้าประเทศไทย (ภาพรวมข้อมูลสุขภาพ) และแฟกต์ชีตกิจกรรมทางกาย ปี 2024; โปรไฟล์กิจกรรมทางกายประเทศไทย ปี 2022. datadot+2World Health Organization+2
  2. สหพันธ์หัวใจโลก(WHF): คำอธิบาย/ทรัพยากรแคมเปญวันหัวใจโลก 2025; ข้อมูล World Heart Observatory (ตัวเลขการเสียชีวิต CVD ของไทย ปี 2021). World Heart Federation+2World Heart Federation+2
  3. ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค(CDC) สหรัฐอเมริกา: งานวิจัยด้านเครื่องปรุงรสโซเดียมลดและความดันโลหิตสูงในไทย. CDC

หลักฐานวิจัยเชิงระบาดวิทยาในคนไทย (ตีพิมพ์สากล)

  • แนวโน้มความดันโลหิตสูงของคนไทย 2004–2020 (NHES) — ความชุกรวม ~25–26% และสัดส่วนคุมความดันลดลงช่วง 2019–2020. BioMed Central+1
  • แนวโน้มเบาหวานในคนไทย (อัปเดต 2025). PMC
  • ปัจจัยเสี่ยงพฤติกรรม NCD ในไทย ปี 2025 (อาหาร/อ้วน/ขยับกายน้อย ฯลฯ). PMC
  • เด็กและเยาวชนไทยทำกิจกรรมทางกายไม่ถึงเกณฑ์ (Report Card 2022). PMC

Posted on by

🫀 ไขมัน LDL เป็นไขมันที่เลวเสมอไปหรือไม่? เจาะลึกข้อดีและข้อเสียของคอเลสเตอรอล

เมื่อพูดถึง ไขมันในเลือด (Blood Lipids) หลายคนอาจนึกถึงเพียงสิ่งที่เป็นอันตรายต่อหัวใจ แต่ในความจริงแล้ว ไขมันในเลือดมีหลายชนิด ซึ่งแต่ละชนิดมีบทบาทแตกต่างกันไป โดยที่รู้จักกันมากที่สุดคือ ไขมันร้าย แอลดีแอล (LDL – Low-Density Lipoprotein) และ ไขมันดี เอชดีแอล (HDL – High-Density Lipoprotein)
บทความนี้จะอธิบายถึงข้อเสีย ข้อดี และความสำคัญของทั้ง LDL และ HDL โดยมีข้อมูลจากงานวิจัยของหน่วยงานภาครัฐของสหรัฐฯรองรับทุกประเด็น

❌ ข้อเสียของ LDL ที่ได้รับการยืนยัน

แอลดีแอล (LDL) ถูกขนานนามว่า “ไขมันเลว” เพราะเมื่อมีระดับสูงเกินไป จะเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด (Cardiovascular Disease) ผ่านกระบวนการที่เรียกว่า หลอดเลือดแข็งและตีบ (Atherosclerosis)

  • LDL ส่วนเกินสามารถซึมผ่านผนังหลอดเลือดและเกิดการสะสมเป็นคราบไขมัน (Plaque) ทำให้หลอดเลือดตีบและแข็ง
  • เมื่อคราบไขมันแตกออก จะกระตุ้นการเกิดลิ่มเลือด (Thrombus) ที่อาจนำไปสู่ หัวใจวาย (Heart Attack) หรือ โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)

หลักฐานวิจัย:

  • National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI) รายงานว่าระดับ LDL ที่สูงสัมพันธ์โดยตรงกับความเสี่ยงของโรคหัวใจขาดเลือด และการลด LDL จะช่วยลดความเสี่ยงดังกล่าวได้อย่างชัดเจน
  • โครงการ Framingham Heart Study แสดงหลักฐานเชิงระบาดวิทยาที่ชัดเจนว่าการควบคุม LDL มีผลโดยตรงต่อการลดอัตราการเสียชีวิตจากโรคหัวใจ 【NHLBI】

✅ ข้อดีของ LDL ที่มักถูกมองข้าม

แม้จะถูกเรียกว่า “ไขมันเลว” แต่ LDL ไม่ได้มีแต่ด้านลบ เพราะร่างกายยังต้องใช้ LDL ในการทำงานปกติหลายอย่าง

  1. ขนส่งคอเลสเตอรอล (Cholesterol Transport)
    LDL เป็นพาหนะหลักในการนำคอเลสเตอรอลจากตับไปยังเซลล์ เพื่อใช้สร้าง เยื่อหุ้มเซลล์ (Cell Membrane) และ ฮอร์โมนสเตอรอยด์ (Steroid Hormones) เช่น ฮอร์โมนเพศและฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol)
    • National Library of Medicine (NLM) ยืนยันว่าคอเลสเตอรอลเป็นโครงสร้างสำคัญของเซลล์และฮอร์โมน ซึ่งหากขาดไปจะกระทบต่อการทำงานของร่างกายหลายระบบ
  2. บทบาทด้านภูมิคุ้มกัน (Immune Defense)
    LDL สามารถจับกับสารพิษจากแบคทีเรีย เช่น เอนโดท็อกซิน (Endotoxin) ของแบคทีเรียแกรมลบ ซึ่งช่วยลดการอักเสบและป้องกันความเสียหายจากการติดเชื้อ
    • National Center for Biotechnology Information (NCBI) มีรายงานการศึกษาที่พบว่า LDL สามารถทำหน้าที่เป็น “ตัวจับสารพิษ” ช่วยปกป้องร่างกายจากภาวะติดเชื้อรุนแรง

💙 HDL: ไขมันดีที่ช่วยปกป้องหัวใจ

เอชดีแอล (HDL – High-Density Lipoprotein) ถูกเรียกว่า “ไขมันดี” เพราะทำหน้าที่ตรงข้ามกับ LDL คือช่วยขนส่งคอเลสเตอรอลส่วนเกินจากหลอดเลือดและเนื้อเยื่อกลับไปที่ตับ เพื่อสลายหรือขับออกจากร่างกาย (Reverse Cholesterol Transport)

  • HDL ยังมีคุณสมบัติต้านการอักเสบ (Anti-inflammatory) และต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidant) ซึ่งช่วยลดความเสียหายต่อหลอดเลือด
  • ระดับ HDL ที่สูงมักสัมพันธ์กับความเสี่ยงโรคหัวใจที่ต่ำกว่า

หลักฐานวิจัย:

  • Centers for Disease Control and Prevention (CDC) รายงานว่าระดับ HDL ที่ต่ำเป็นปัจจัยเสี่ยงโรคหัวใจ
  • NHLBI พบว่าผู้ที่มี HDL สูงมักมีการป้องกันการเกิดคราบไขมันในหลอดเลือดได้ดีกว่า

⚖️ ความสมดุลระหว่าง LDL และ HDL คือหัวใจสำคัญ

การดูแลสุขภาพหัวใจไม่ได้ขึ้นกับการลด LDL เพียงอย่างเดียว แต่ต้องคำนึงถึงการเพิ่ม HDL ให้เพียงพอด้วย เพราะ:

  • LDL มีหน้าที่ส่งคอเลสเตอรอลไปยังเซลล์
  • HDL ทำหน้าที่เก็บคอเลสเตอรอลส่วนเกินกลับมาที่ตับ
    หากเปรียบเทียบก็เหมือน “รถส่งของ” (LDL) และ “รถเก็บของกลับ” (HDL) ที่ต้องทำงานอย่างสมดุล

🥗 แนวทางปรับสมดุลไขมันในเลือดตามหลักวิจัย

CDC และ NHLBI แนะนำวิธีดังนี้

  1. ลดการรับประทาน ไขมันอิ่มตัว (Saturated Fat) และ ไขมันทรานส์ (Trans Fat)
  2. เพิ่มการรับประทานไขมันดี เช่น กรดไขมันโอเมก้า-3 (Omega-3 Fatty Acids) จากปลา ถั่ว และเมล็ดพืช
  3. ออกกำลังกายแบบแอโรบิก (Aerobic Exercise) อย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์
  4. รักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์
  5. ตรวจระดับไขมันในเลือดเป็นประจำ

📝 สรุป

LDL ไม่ได้มีแต่ข้อเสีย แต่ยังมีบทบาทสำคัญในร่างกาย เช่น การสร้างฮอร์โมนและเยื่อหุ้มเซลล์ ขณะที่ HDL ช่วยป้องกันการสะสมของคอเลสเตอรอลในหลอดเลือด
เป้าหมายจึงไม่ใช่การกำจัด LDL ให้หมด แต่คือการรักษาสมดุลระหว่าง LDL และ HDL ให้เหมาะสม ซึ่งสามารถทำได้ผ่านการปรับพฤติกรรมการกิน การออกกำลังกาย และการตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ

🏛️ แหล่งอ้างอิง (หน่วยงานภาครัฐสหรัฐฯ)

  1. National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI). “High Blood Cholesterol: What You Need to Know.”
  2. Framingham Heart Study – NHLBI, NIH.
  3. National Library of Medicine (NLM). “Cholesterol: Its Role in the Body.”
  4. National Center for Biotechnology Information (NCBI), NIH. “LDL binding to bacterial endotoxins and immune modulation.”
  5. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). “Keep Your Heart Healthy.”
  6. CDC. “HDL Cholesterol and Your Heart.”
Posted on by

New Study Shows Link Between PTSD Symptoms and Women’s Cardiovascular and Brain Health

Cardiovascular disease (CVD) and Alzheimer’s disease are significant public health concerns, especially for women. A recent study aimed to explore the relationship between posttraumatic stress disorder (PTSD) symptoms and the cardiovascular and brain health of midlife women, taking into account the influence of the APOEε4 genotype.

In a cross-sectional study conducted between 2016 and 2021, 274 midlife women, aged 45 to 67 years, without a history of CVD, stroke, or dementia, participated. Researchers collected data through questionnaires, physical examinations, blood tests, neuropsychological assessments, carotid ultrasonography, and brain magnetic resonance imaging (MRI).

Key Findings:

Cardiovascular Health: Women with higher PTSD symptoms had significantly greater carotid atherosclerosis, as indicated by higher carotid intima-media thickness (IMT), an established measure of subclinical CVD.

Brain Health: Among women who carried the APOEε4 genotype (a risk factor for CVD and dementia), higher PTSD symptoms were associated with more significant white matter hyperintensities (WMH) in the brain. WMH is indicative of brain small vessel disease and has links to cognitive decline and dementia.

Cognitive Function: PTSD symptoms were associated with poorer cognitive performance in women who were APOEε4 carriers, particularly in areas of attention, working memory, semantic fluency, perceptual speed, and processing speed.

Implications:

These findings suggest that PTSD symptoms, even at relatively low levels, are associated with adverse cardiovascular and neurocognitive outcomes in midlife women. The study highlights the vulnerability of women who are carriers of the APOEε4 genotype to these negative effects. Given that PTSD affects around 10% of women during their lifetime, these results emphasize the importance of early intervention and preventive measures to mitigate cardiovascular and neurocognitive risks, particularly in this at-risk population.

Overall, this study provides valuable insights into the relationship between PTSD symptoms and the health of midlife women, emphasizing the need for a better understanding of the impact of trauma on both cardiovascular and brain health.

Source: JAMA Network Open Journal