
หลายครอบครัวในปัจจุบันนิยมเลี้ยงทั้งลูกแมว (kitten) และลูกสุนัข (puppy) พร้อมกัน เนื่องจากความน่ารักของสัตว์ทั้งสองชนิดนี้ และความหวังว่าพวกเขาจะสามารถเป็นเพื่อนกันได้ตลอดชีวิต แต่การเลี้ยงดูสัตว์ต่างสายพันธุ์ให้อยู่ร่วมกันอย่างกลมกลืนจำเป็นต้องมีความเข้าใจพฤติกรรมตามธรรมชาติของสัตว์ทั้งสอง รวมถึงวิธีการส่งเสริมพัฒนาการทางอารมณ์และสังคมของพวกเขาให้เหมาะสม
1. การทำความเข้าใจธรรมชาติของแมวและสุนัขในวัยเยาว์
ลูกแมวและลูกสุนัขมีพัฒนาการทางประสาทสัมผัสและสังคมในช่วงอายุที่แตกต่างกัน ลูกสุนัขเริ่มเข้าสังคมได้ดีตั้งแต่อายุ 3–14 สัปดาห์ ในขณะที่ลูกแมวมีช่วงเวลาสำคัญของการเรียนรู้การเข้าสังคมอยู่ที่อายุ 2–9 สัปดาห์ หากสัตว์ทั้งสองได้รับประสบการณ์ทางสังคมที่เหมาะสมในช่วงเวลาดังกล่าว จะเพิ่มโอกาสในการอยู่ร่วมกันอย่างสันติเมื่อโตขึ้น
งานวิจัยสนับสนุน: จอห์น พี. สก็อตต์ (John P. Scott) และ จอห์น แอล. ฟูลเลอร์ (John L. Fuller) ในปี ค.ศ. 1965 ระบุว่า “ช่วงเวลาทางสังคม” (socialization period) ของลูกสุนัขมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อพฤติกรรมในอนาคต ขณะที่ เอลิซาเบธ บี. คาร์ช (Elizabeth B. Karsh) ในปี ค.ศ. 1983 ชี้ว่าลูกแมวจะมีแนวโน้มเปิดรับการเรียนรู้สังคมใหม่ ๆ มากที่สุดในช่วงก่อนอายุ 9 สัปดาห์
(แหล่งอ้างอิง: Scott & Fuller, 1965; Karsh, 1983)
2. การแนะนำลูกแมวและลูกสุนัขให้รู้จักกันในวัยเด็ก
การเลี้ยงดูลูกแมวและลูกสุนัขในวัยเยาว์พร้อมกันจะช่วยให้พวกเขาคุ้นชินกับกลิ่น เสียง และพฤติกรรมซึ่งกันและกัน ลดความก้าวร้าวและเพิ่มความอดทนต่อสัตว์ต่างสายพันธุ์
การแนะนำกันควรทำอย่างค่อยเป็นค่อยไป เช่น ให้พวกเขาเห็นกันผ่านกรงก่อน ค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นการพบกันในพื้นที่ควบคุม เมื่อทั้งสองแสดงพฤติกรรมสงบและอยากรู้อยากเห็นแทนที่จะหวาดกลัวหรือก้าวร้าว
งานวิจัยสนับสนุน: การศึกษาของ เอริกา เฟยอร์บาเชอร์ (Erika Feuerbacher) และ แคลฟ วินน์ (Clive Wynne) ในปี ค.ศ. 2015 พบว่า การเปิดประสบการณ์ทางสังคมแบบบวกในวัยเยาว์สามารถลดพฤติกรรมก้าวร้าวในสัตว์เลี้ยงเมื่อต้องอยู่ร่วมกับสัตว์ชนิดอื่น
(แหล่งอ้างอิง: Feuerbacher & Wynne, 2015)
3. ประโยชน์ระยะยาวจากการเติบโตด้วยกัน
การเลี้ยงดูพร้อมกันในช่วงวัยเด็กส่งผลดีต่อการพัฒนาทางอารมณ์และพฤติกรรม:
- ลดความเครียด: สัตว์ที่มีเพื่อนตั้งแต่วัยเด็กมีระดับฮอร์โมนความเครียด (cortisol) ต่ำกว่าเมื่ออยู่ตามลำพัง
- ส่งเสริมพฤติกรรมการเล่นและการเข้าสังคม: การเล่นร่วมกันบ่อยครั้งทำให้เกิดความไว้วางใจและความเข้าใจซึ่งกันและกันมากขึ้น
- ลดปัญหาพฤติกรรมในอนาคต: เช่น ความก้าวร้าว หรือการทำลายข้าวของ
งานวิจัยสนับสนุน: ไมเคิล เฮนเนสซี (Michael Hennessy) และคณะ (2006) พบว่า สุนัขที่อยู่กับเพื่อนสัตว์ตั้งแต่วัยเด็กจะแสดงพฤติกรรมวิตกกังวลและก้าวร้าวน้อยลงเมื่อโตขึ้น
(แหล่งอ้างอิง: Hennessy et al., 2006)
4. สิ่งที่ควรระวังในการเลี้ยงดูสัตว์ต่างสายพันธุ์
แม้ว่าการเลี้ยงร่วมกันมีข้อดีหลายประการ แต่ก็มีความเสี่ยงบางประการที่ควรระมัดระวัง เช่น
- ขนาดตัวที่ต่างกัน: ลูกสุนัขบางพันธุ์โตเร็วและอาจเผลอทำร้ายลูกแมวโดยไม่ตั้งใจ
- ความต้องการทางโภชนาการต่างกัน: อาหารของลูกแมวและลูกสุนัขมีสัดส่วนสารอาหารต่างกัน ไม่ควรปล่อยให้กินสลับกัน
- สัญญาณเตือนพฤติกรรมก้าวร้าว: เช่น ขู่คำราม ยกอุ้งเท้า หรือการพุ่งเข้าใส่ ควรแยกและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทันที
งานวิจัยสนับสนุน: ซู แม็คคูน (Sue McCune) ในปี ค.ศ. 1995 รายงานว่า การแยกสัตว์เมื่อเริ่มแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวสามารถลดความเครียดและป้องกันพฤติกรรมถาวรในอนาคต
(แหล่งอ้างอิง: McCune, 1995)
5. ตัวอย่างกรณีศึกษา
การศึกษาของ เคิร์สตี้ เซกเซล (Kirsti Seksel) และคณะ (1999) พบว่าครอบครัวที่เลี้ยงลูกแมวและลูกสุนัขพันธุ์โกลเด้นรีทรีฟเวอร์ (Golden Retriever) ร่วมกันตั้งแต่อายุ 6 สัปดาห์ มีอัตราการเกิดพฤติกรรมก้าวร้าวเพียง 2% เมื่อเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ เทียบกับ 21% ในสัตว์ที่ถูกแนะนำให้รู้จักกันเมื่อโตแล้ว
สรุป
การเลี้ยงลูกแมวและลูกสุนัขพร้อมกันสามารถสร้างความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นและพฤติกรรมที่เป็นมิตรในระยะยาว หากเริ่มต้นอย่างถูกวิธีตั้งแต่วัยเยาว์ ด้วยการจัดการที่เหมาะสมและอาศัยความเข้าใจธรรมชาติของสัตว์แต่ละชนิด ผู้เลี้ยงจะสามารถมีสัตว์เลี้ยงสองชนิดที่อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขไปตลอดชีวิต.
แหล่งอ้างอิง:
- จอห์น พี. สก็อตต์ (John P. Scott) และ จอห์น แอล. ฟูลเลอร์ (John L. Fuller), Genetics and the Social Behavior of the Dog, University of Chicago Press, 1965
- เอลิซาเบธ บี. คาร์ช (Elizabeth B. Karsh), “The effects of early handling on the development of social behavior in cats”, Applied Animal Ethology, 1983
- เอริกา เฟยอร์บาเชอร์ (Erika Feuerbacher) และ แคลฟ วินน์ (Clive Wynne), Behavioral Processes, 2015
- ไมเคิล เฮนเนสซี (Michael B. Hennessy) และคณะ, Physiology & Behavior, 2006
- ซู แม็คคูน (Sue McCune), Animal Welfare, 1995
- เคิร์สตี้ เซกเซล (Kirsti Seksel) และคณะ, Applied Animal Behaviour Science, 1999