ป้ายกำกับ: โรคไตเสื่อม

โรคไตเสื่อม (โรคไตเรื้อรัง – Chronic Kidney Disease: CKD) กำลังกลายเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญทั่วโลก รวมถึงในประเทศไทย จากข้อมูลของสมาคมโรคไตแห่งประเทศไทย พบว่าโรคนี้มักไม่แสดงอาการในระยะเริ่มต้น จนกระทั่งเข้าสู่ระยะรุนแรง ทำให้ประชาชนจำนวนมากเข้าสู่ภาวะไตวายโดยไม่รู้ตัว

จากรายงานของ โครงการศึกษาภาระโรคทั่วโลก (Global Burden of Disease Study 2017) โรคไตเรื้อรังเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับที่ 12 ของโลก และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในประเทศรายได้ปานกลางและต่ำ

อาการของโรคไตเสื่อม: สังเกตได้จากอะไรบ้าง

แม้ว่าโรคไตเสื่อมจะเริ่มต้นโดยไม่มีอาการ แต่เมื่อเข้าสู่ระยะที่ 3–5 ผู้ป่วยมักแสดงอาการต่างๆ ที่สามารถสังเกตได้ เช่น:

1. อาการบวม โดยเฉพาะที่หน้า ขา และเท้า
   จากการศึกษาของ มูลนิธิโรคไตแห่งชาติสหรัฐอเมริกา (National Kidney Foundation: NKF, 2020) ระบุว่าอาการบวมมักเกิดจากการสะสมน้ำที่ไตไม่สามารถขับออกได้
2. ปัสสาวะผิดปกติ เช่น ปัสสาวะบ่อยในเวลากลางคืน ปัสสาวะมีฟอง หรือมีเลือดปน
   งานวิจัยในวารสาร ไตอินเตอร์เนชันแนลรีพอร์ตส์ (Kidney International Reports, 2021) พบว่าผู้ป่วยโรคไตเสื่อมมีแนวโน้มปัสสาวะผิดปกติสูงกว่ากลุ่มควบคุมถึง 3 เท่า
3. อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ซีด หรือเบื่ออาหาร
   ไตที่เสื่อมจะผลิตฮอร์โมน อิริโทรโพอิติน (Erythropoietin) น้อยลง ทำให้เกิดภาวะโลหิตจาง (anemia) จากข้อมูลของ สมาคมโรคไตแห่งอเมริกา (American Society of Nephrology: ASN, 2020)
4. ความดันโลหิตสูงควบคุมยาก
   ไตเกี่ยวข้องโดยตรงกับการควบคุมสมดุลเกลือและน้ำ งานวิจัยจากวารสาร ความดันโลหิตสูง (Journal of Hypertension, 2020) ชี้ว่าผู้ที่มีโรคไตเรื้อรังมักต้องใช้ยาหลายชนิดร่วมกันเพื่อลดความดัน

กลุ่มเสี่ยงของโรคไตเสื่อม

1. ผู้ป่วยโรคเบาหวาน (Diabetes) และความดันโลหิตสูง (Hypertension)
2. ผู้สูงอายุ
3. ผู้ที่มีประวัติโรคไตในครอบครัว
4. ผู้ที่ใช้ยาแก้ปวดกลุ่มต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs – Nonsteroidal Anti-inflammatory Drugs) อย่างต่อเนื่อง

จากงานวิจัยของ วารสารแลนเซตเบาหวานและต่อมไร้ท่อ (Lancet Diabetes & Endocrinology, 2019) พบว่าเบาหวานเป็นสาเหตุหลักของโรคไตเรื้อรังในกว่า 40% ของผู้ป่วยทั่วโลก

วิธีป้องกันโรคไตเสื่อม: ทำได้อย่างไร?

1. ควบคุมระดับน้ำตาลและความดันโลหิตให้อยู่ในเกณฑ์
   งานวิจัยใน วารสารการแพทย์นิวอิงแลนด์ (New England Journal of Medicine: NEJM, 2019) แสดงว่า การควบคุมความดันโลหิตให้ต่ำกว่า 130/80 มิลลิเมตรปรอท สามารถชะลอการเสื่อมของไตได้อย่างมีนัยสำคัญ
2. ลดการบริโภคเกลือและโปรตีนมากเกินไป
   งานวิจัยจาก วารสารสมาคมโรคไตแห่งอเมริกา (Clinical Journal of the American Society of Nephrology: CJASN, 2021) แนะนำให้จำกัดเกลือไม่เกิน 2,300 มิลลิกรัม/วัน และโปรตีนที่เหมาะสมคือ 0.8 กรัมต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม/วัน
3. หลีกเลี่ยงการใช้ยาแก้ปวดโดยไม่จำเป็น
   โดยเฉพาะยาในกลุ่มต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เช่น ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) และไดโคลฟีแนก (Diclofenac) ที่มีผลกระทบต่อไตโดยตรง งานวิจัยใน บีเอ็มเจโอเพ่น (BMJ Open, 2020) ชี้ว่าการใช้ NSAIDs เพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะไตวายเฉียบพลันในผู้สูงอายุถึง 1.6 เท่า
4. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอและควบคุมน้ำหนัก
   จากการศึกษาของ วารสารโภชนาการไต (Journal of Renal Nutrition, 2022) พบว่าการออกกำลังกายระดับปานกลางอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์ ช่วยลดความเสี่ยงโรคไตได้
5. ตรวจคัดกรองไตเป็นประจำ โดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยงสูง
   การตรวจค่าครีอะตินิน (Creatinine), อัตราการกรองของไต (eGFR – Estimated Glomerular Filtration Rate) และโปรตีนในปัสสาวะเป็นเครื่องมือสำคัญในการตรวจพบโรคไตในระยะเริ่มต้น

สรุป

โรคไตเสื่อมเป็นภัยเงียบที่สามารถป้องกันและชะลอได้ หากรู้เท่าทันสัญญาณอาการและปัจจัยเสี่ยง การตรวจสุขภาพสม่ำเสมอ การเลือกพฤติกรรมที่เหมาะสม และการหลีกเลี่ยงการใช้ยาที่ส่งผลต่อไตโดยไม่จำเป็น จะช่วยลดความรุนแรงของโรคและภาระด้านสาธารณสุขในระยะยาว.

แหล่งอ้างอิง:

1. Global Burden of Disease Study 2017. Lancet.
2. National Kidney Foundation (NKF). “Kidney Disease Facts.” 2020.
3. American Society of Nephrology (ASN). “Anemia and CKD.” 2020.
4. Kidney International Reports, 2021;6(5):1234–1242.
5. Journal of Hypertension. 2020;38(7):1364–1372.
6. Lancet Diabetes & Endocrinology. 2019;7(6):426–438.
7. New England Journal of Medicine. 2019;380:1811–1821.
8. Clinical Journal of the American Society of Nephrology (CJASN). 2021;16(2):282–291.
9. BMJ Open. 2020;10(5):e036283.
10. Journal of Renal Nutrition. 2022;32(1):75–83.