โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis) เป็นภาวะที่ความหนาแน่นและคุณภาพของมวลกระดูกลดลง ทำให้โครงสร้างกระดูกเปราะบาง แตกหักได้ง่าย แม้จะเกิดอุบัติเหตุเพียงเล็กน้อย บทความเชิงข่าวนี้นำเสนอภาพรวมของโรค สาเหตุ ปัจจัยเสี่ยง ผลกระทบ การวินิจฉัย และแนวทางป้องกัน–รักษา โดยอ้างอิงจากงานวิจัยและรายงานของหน่วยงานภาครัฐที่เชื่อถือได้
📊 ข้อมูลสถานการณ์โรคกระดูกพรุนทั่วโลกและในไทย
งานวิจัยจาก องค์การอนามัยโลก (World Health Organization: WHO) ระบุว่า โรคกระดูกพรุนเป็นหนึ่งในโรคไม่ติดต่อที่สำคัญ โดยทั่วโลกมีผู้หญิงอายุเกิน 50 ปีมากกว่า 1 ใน 3 คน และผู้ชายเกิน 1 ใน 5 คน ที่มีความเสี่ยงกระดูกหักจากโรคนี้ 【WHO, 2023】
ในประเทศไทย ข้อมูลจาก กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข พบว่าโรคนี้กำลังเป็นปัญหาสาธารณสุขที่เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุที่มีแนวโน้มอายุยืนมากขึ้น 【กรมอนามัย, 2566】
🧬 สาเหตุและกลไกการเกิดโรค
โรคกระดูกพรุนเกิดจากความไม่สมดุลระหว่าง กระบวนการสร้างกระดูก (bone formation) และ การสลายกระดูก (bone resorption) เมื่ออายุมากขึ้น กระบวนการสร้างลดลง แต่การสลายยังดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้ความหนาแน่นกระดูกลดลง
งานวิจัยที่ตีพิมพ์ใน The Lancet (2022) ชี้ว่า การขาดฮอร์โมนเอสโตรเจน (estrogen deficiency) ในสตรีวัยหมดประจำเดือนเป็นปัจจัยหลักที่ทำให้การสูญเสียมวลกระดูกเกิดเร็วขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ
👩⚕️ ปัจจัยเสี่ยงของโรคกระดูกพรุน
- อายุและเพศ: ผู้หญิงวัยหมดประจำเดือนเสี่ยงสูงที่สุด
- กรรมพันธุ์: ครอบครัวที่มีประวัติกระดูกหักเพิ่มโอกาสเกิดโรค
- พฤติกรรม: การสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ และการไม่ออกกำลังกาย มีผลเพิ่มความเสี่ยง 【National Institutes of Health (NIH), 2021】
- โภชนาการ: การขาดแคลเซียมและวิตามินดี ทำให้การสร้างกระดูกลดลงอย่างมีนัยสำคัญ 【National Osteoporosis Foundation, 2022】
💥 ผลกระทบของโรคกระดูกพรุน
งานวิจัยจาก Journal of Bone and Mineral Research (2021) ระบุว่า กระดูกสะโพกหัก (hip fracture) มีความเสี่ยงเสียชีวิตสูง โดยผู้ป่วยสูงอายุที่สะโพกหักมีอัตราการเสียชีวิตภายใน 1 ปีมากถึง 20–30% นอกจากนี้ยังทำให้คุณภาพชีวิตลดลง สูญเสียความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวัน และเพิ่มภาระค่าใช้จ่ายทางการแพทย์
🧪 การวินิจฉัยโรคกระดูกพรุน
มาตรฐานการตรวจคือ การวัดความหนาแน่นกระดูก (Bone Mineral Density: BMD) โดยใช้ เครื่องเอกซเรย์ดูอัลเอนเนอร์จี (Dual-energy X-ray Absorptiometry: DXA scan) ข้อมูลจาก องค์การอาหารและยาสหรัฐอเมริกา (U.S. Food and Drug Administration: FDA) ยืนยันว่า DXA เป็นเครื่องมือที่แม่นยำที่สุดในการประเมินและติดตามความหนาแน่นกระดูก
🥦 แนวทางการป้องกันและส่งเสริมสุขภาพกระดูก
- โภชนาการที่เหมาะสม: บริโภคนมและผลิตภัณฑ์นม อาหารที่อุดมด้วยแคลเซียม เช่น ปลาตัวเล็กกินได้ทั้งกระดูก ถั่ว งา และผักใบเขียว
- วิตามินดี: ได้จากแสงแดดอ่อนช่วงเช้า และอาหารเสริมเมื่อจำเป็น
- การออกกำลังกายแบบลงน้ำหนัก (weight-bearing exercise) เช่น เดินเร็ว วิ่งเหยาะ หรือยกน้ำหนัก มีหลักฐานว่าช่วยเพิ่มมวลกระดูกและลดการสูญเสียมวลกระดูก 【NIH Osteoporosis and Related Bone Diseases Resource Center, 2021】
- หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง: งดบุหรี่ ลดการดื่มแอลกอฮอล์
💊 การรักษาโรคกระดูกพรุน
แนวทางจาก องค์การอนามัยโลก (WHO) และ National Institute for Health and Care Excellence (NICE, UK) แนะนำการใช้ยาหลัก ได้แก่
- ยากลุ่มบิสฟอสโฟเนต (Bisphosphonates) เช่น อะเลนโดเนต (Alendronate) เพื่อลดการสลายกระดูก
- ยากลุ่ม SERMs (Selective Estrogen Receptor Modulators) เช่น ราโลซิเฟน (Raloxifene) สำหรับผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน
- ยาฮอร์โมนพาราไทรอยด์สังเคราะห์ (Teriparatide) กระตุ้นการสร้างกระดูก
งานวิจัยใน New England Journal of Medicine (2020) ยืนยันว่ายาเหล่านี้ช่วยลดอัตราการหักของกระดูกสะโพกและกระดูกสันหลังได้อย่างมีนัยสำคัญ
🛡️ มิติด้านสังคมและนโยบายสาธารณสุข
องค์การอนามัยโลก (WHO) ระบุว่า การจัดทำนโยบายสาธารณสุขเพื่อส่งเสริมโภชนาการ ออกกำลังกาย และการคัดกรองโรคในผู้สูงอายุเป็นแนวทางสำคัญในการลดภาระโรคกระดูกพรุน
ในประเทศไทย สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) มีการสนับสนุนการตรวจคัดกรองความหนาแน่นของกระดูกในผู้สูงอายุและกลุ่มเสี่ยง เพื่อลดค่าใช้จ่ายระยะยาวจากการรักษาภาวะกระดูกหัก
ข้อจำกัด: บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อการให้ข้อมูลเชิงข่าวและการป้องกันเบื้องต้นเท่านั้น ควร ไปโรงพยาบาล และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ผู้ดูแล.
📚 แหล่งอ้างอิง (หน่วยงานภาครัฐและงานวิจัย)
- องค์การอนามัยโลก (World Health Organization, WHO). Osteoporosis factsheet, 2023
- กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. รายงานสถานการณ์ผู้สูงอายุและโรคกระดูกพรุนในประเทศไทย, 2566
- National Institutes of Health (NIH). Osteoporosis and Related Bone Diseases Resource Center, 2021
- National Osteoporosis Foundation. Nutrition and Bone Health, 2022
- U.S. Food and Drug Administration (FDA). Bone Density Testing Information, 2022
- Journal of Bone and Mineral Research, 2021
- The Lancet, 2022
- New England Journal of Medicine, 2020
- National Institute for Health and Care Excellence (NICE), 2021
