สหรัฐอเมริกา – มิถุนายน 2025
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา (FDA) ได้อนุมัติให้ใช้ยา เลนาคาพาเวียร์ (lenacapavir) ภายใต้ชื่อทางการค้าว่า เยซทูโก (Yeztugo) เพื่อใช้ในการป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี (HIV) โดยสามารถฉีดได้เพียง ปีละสองครั้ง นับเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญของแนวทางการใช้ยา PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) และอาจเป็นก้าวสำคัญในการยุติการแพร่ระบาดของ HIV ทั่วโลก
✅ ยา PrEP รุ่นใหม่ที่ฉีดเพียง 2 ครั้งต่อปี
ก่อนหน้านี้ ผู้ที่ต้องการใช้ PrEP เพื่อป้องกัน HIV จำเป็นต้องรับประทานยาเม็ดทุกวัน (เช่น ทรูวาดา – Truvada) หรือฉีดยาอะพรีทูด (Apretude) ทุกสองเดือน ซึ่งสร้างข้อจำกัดทั้งด้านเวลา ความต่อเนื่อง และความรู้สึกอายในการใช้ยาอย่างเปิดเผย
เยซทูโก (Yeztugo) แก้ไขปัญหานี้ด้วยรูปแบบยาฉีดใต้ผิวหนังทุก 6 เดือนที่สามารถป้องกัน HIV ได้อย่างมีประสิทธิภาพและเป็นส่วนตัว โดย ดร.จาเร็ด เบเทน (Dr. Jared Baeten) รองประธานอาวุโสของบริษัทกิเลียด ไซแอนเซส (Gilead Sciences) กล่าวว่า “วิธีนี้ทำให้ผู้ใช้รู้สึกควบคุมชีวิตของตนเองได้มากขึ้น โดยไม่ต้องคิดถึงยาอีกจนกว่าจะถึงอีก 6 เดือนถัดไป”
🔬 งานวิจัยสนับสนุนประสิทธิภาพ: 96–100%
ข้อมูลจากการทดลองทางคลินิกขนาดใหญ่ ได้แก่:
- PURPOSE 2 Trial
ศึกษาในชายเพศกำเนิด ชายข้ามเพศ หญิงข้ามเพศ และบุคคลไม่ระบุเพศที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย พบว่า เยซทูโก (Yeztugo) ลดความเสี่ยงการติดเชื้อ HIV ได้ถึง 96% และมีเพียง 2 รายจาก 2,180 คนที่ติดเชื้อในกลุ่มทดลองยา
[ที่มา: Baeten et al., 2024 – Gilead Sciences] - PURPOSE 1 Trial
ทำการศึกษาในผู้หญิงเพศกำเนิดในแถบแอฟริกาตะวันออกและตอนใต้ ผลลัพธ์แสดงว่า ไม่มีผู้ติดเชื้อ HIV รายใดในกลุ่มที่ได้รับเลนาคาพาเวียร์ (lenacapavir) ซึ่งหมายถึงประสิทธิภาพ 100%
[ที่มา: Flexner et al., 2024 – NEJM, ยังไม่ตีพิมพ์ฉบับเต็ม]
🧪 ผลข้างเคียงและความปลอดภัย
ผู้เข้าร่วมการทดลองรายงานว่า ยานี้ ไม่มีผลข้างเคียงร้ายแรง ยกเว้นเพียงอาการ ระคายเคืองเล็กน้อยบริเวณที่ฉีดยา ซึ่งเป็นอาการปกติของยาฉีดใต้ผิวหนัง
หญิงที่ตั้งครรภ์ระหว่างการทดลองก็สามารถใช้ยาได้อย่างปลอดภัยโดยไม่มีภาวะแทรกซ้อนเพิ่มเติม
🌍 โอกาสระดับโลกในการยุติ HIV
แดเนียล โอเดย์ (Daniel O’Day) ซีอีโอของกิเลียด ไซแอนเซส (Gilead Sciences) กล่าวว่า “เยซทูโก (Yeztugo) ถือเป็นความก้าวหน้าครั้งสำคัญในรอบหลายทศวรรษ เพื่อเป้าหมายการยุติการแพร่ระบาดของ HIV ทั่วโลก”
เพื่อสนับสนุนการเข้าถึง กิเลียดได้ร่วมมือกับองค์กรยาระหว่างประเทศ ไม่คิดค่าลิขสิทธิ์กับผู้ผลิตเจนเนอริกใน 120 ประเทศ ซึ่งรวมถึงประเทศรายได้น้อยถึงปานกลาง
งานวิจัยโดย ฮิลล์ และคณะ (Hill et al., 2024) เผยว่า ยาตัวนี้อาจสามารถผลิตได้ในราคาต่ำเพียง 25–100 ดอลลาร์ต่อคนต่อปี หากมีการแข่งขันในตลาดเจนเนอริกอย่างเหมาะสม
[ที่มา: Journal of Antimicrobial Chemotherapy, 2024]
⚠️ ความท้าทาย: ตัดงบวิจัย HIV ในสหรัฐฯ
แม้ FDA จะอนุมัติยานี้ แต่สถานการณ์ในระดับรัฐบาลกลับไม่สอดคล้องกัน เนื่องจากในงบประมาณปี 2026 รัฐบาลทรัมป์มีแผน ตัดงบประมาณกว่า 1.5 พันล้านดอลลาร์ สำหรับโครงการวิจัย HIV และการป้องกันผ่าน CDC และหน่วยงานสาธารณสุขโลก
คาร์ล ชมิดต์ (Carl Schmid) จาก HIV+Hepatitis Policy Institute เตือนว่า “นี่คือเวลาสำคัญที่จะเร่งลงทุน ไม่ใช่ลดทอนความพยายามในการป้องกัน HIV”
✳️ สรุป: ยุคใหม่ของการป้องกัน HIV
| ประเด็น | รายละเอียด |
|---|---|
| ยาใหม่ | เลนาคาพาเวียร์ (lenacapavir) |
| ชื่อการค้า | เยซทูโก (Yeztugo) |
| การใช้ | ยาฉีดใต้ผิวหนังปีละ 2 ครั้ง |
| การอนุมัติ | โดย FDA สหรัฐฯ – มิถุนายน 2025 |
| ประสิทธิภาพ | 96–100% |
| ผลข้างเคียง | ระคายเคืองบริเวณฉีดเล็กน้อย |
| ราคาเจนเนอริก (คาดการณ์) | $25–100 ต่อปี |
แหล่งอ้างอิง:
- U.S. FDA. (2025). Approval Summary: Yeztugo (lenacapavir)
- Gilead Sciences. (2024). PURPOSE 1 and 2 Clinical Trial Results
- Hill, A. et al. (2024). Projected Cost of Long-Acting PrEP. Journal of Antimicrobial Chemotherapy