งานวิจัยชี้ เด็กที่อ้วนในระหว่างรักษาโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว มีโอกาสเสียชีวิตและมีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำสูงกว่า

(ภาพประกอบ-สร้างจาก AI)

ข่าวเชิงวิเคราะห์
ภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วนในเด็กที่ป่วยเป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิดลิมโฟบลาสติก (ALL) อาจไม่ใช่แค่ปัญหาสุขภาพทั่วไป แต่ยังเกี่ยวข้องกับโอกาสรอดชีวิตและการกลับมาเป็นซ้ำของโรค – นี่คือข้อค้นพบสำคัญจากงานวิจัยใหม่ที่ตีพิมพ์ในวารสาร JAMA Network Open ซึ่งติดตามเด็กป่วยจำนวนเกือบ 800 คนตลอดระยะเวลาการรักษาและเข้าสู่ช่วงฟื้นตัว

น้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้น ไม่ได้เพียงส่งผลต่อรูปลักษณ์ แต่ส่งผลต่อชีวิต

การศึกษานี้วิเคราะห์ข้อมูลของเด็ก 794 คนที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น ALL โดยติดตามค่า BMI (ดัชนีมวลกาย) ตั้งแต่เริ่มการรักษาจนถึงสิ้นสุดโปรแกรมบำบัด พบว่า เด็กที่มีน้ำหนักเกินหรืออ้วนในหลายช่วงเวลาระหว่างการรักษา มีแนวโน้มเสียชีวิตมากกว่า และมีโอกาสที่โรคจะกลับมาเป็นซ้ำสูงกว่ากลุ่มที่มีน้ำหนักเกินแค่ช่วงเวลาเดียวหรือไม่มีเลยอย่างชัดเจน

• เด็กที่มีน้ำหนักเกินหรืออ้วนตั้งแต่ 2 ช่วงเวลาขึ้นไป มีอัตรารอดชีวิต 3 ปีที่ต่ำกว่า (93.8%) เมื่อเทียบกับกลุ่มที่น้ำหนักเกินไม่เกิน 1 ครั้ง (98.0%)
• อัตราการกลับมาเป็นซ้ำของโรคก็สูงกว่าชัดเจน (10.5% เทียบกับ 5.8%)
• โอกาสรอดชีวิตโดยไม่เกิดเหตุการณ์ซ้ำ (event-free survival) ก็ลดลงเช่นกัน

“ระยะเวลาที่อ้วน” สำคัญกว่าภาวะอ้วนในจุดใดจุดหนึ่ง

ในอดีต นักวิจัยหลายกลุ่มพยายามศึกษาความสัมพันธ์ระหว่าง “การมีน้ำหนักเกิน ณ จุดเริ่มต้นของการรักษา” กับโอกาสรอดชีวิต หรือการเกิดผลข้างเคียงจากการรักษา แต่ได้ผลลัพธ์ที่ไม่แน่นอน

งานวิจัยฉบับนี้จึงเสนอแนวคิดใหม่ว่า “ระยะเวลาที่เด็กอยู่ในภาวะน้ำหนักเกิน” อาจเป็นตัวบ่งชี้ที่มีความหมายมากกว่า โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแง่ของผลต่อไมโครสิ่งแวดล้อมของมะเร็ง และกระบวนการเผาผลาญ (metabolome) ของร่างกาย

ข้อเสนอเพื่อการป้องกันในอนาคต :

หนึ่งในข้อเสนอของผู้วิจัยคือ ควรมีมาตรการจัดการและควบคุมภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วนในเด็กที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาว ALL อย่างต่อเนื่องระหว่างการรักษา โดยเฉพาะในช่วงต้นของโปรแกรมการบำบัด เพื่อไม่ให้ภาวะน้ำหนักเกินกลายเป็นปัจจัยเสี่ยงระยะยาวที่ส่งผลต่อชีวิต

ข้อมูลน่ารู้:

• เด็กอายุเฉลี่ยในกลุ่มทดลองคือ 6.7 ปี
• อัตราเด็กที่มีน้ำหนักเกินหรืออ้วนเพิ่มขึ้นจาก 29.5% ที่จุดเริ่มต้นการรักษา เป็น 48.4% เมื่อจบการรักษา
• เด็กที่มีน้ำหนักเกิน/อ้วนที่จุดเริ่มต้น “ไม่ได้มีความเสี่ยงผลข้างเคียงจากการรักษาเพิ่มขึ้น” แต่ “หากมีน้ำหนักเกินยาวนาน” กลับพบความเสี่ยงเสียชีวิตและโรคกลับมาเพิ่มขึ้นชัดเจน

สรุปสำหรับผู้อ่านทั่วไป:

หากบุตรหลานของคุณอยู่ระหว่างการรักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน อย่าเพิกเฉยต่อการควบคุมโภชนาการและน้ำหนักตัว แม้จะไม่ได้เห็นผลในทันที แต่การมีน้ำหนักตัวที่เหมาะสมอาจเพิ่มโอกาสรอดชีวิตและลดความเสี่ยงที่โรคจะกลับมาในระยะยาว งานวิจัยนี้คือหลักฐานสำคัญที่สนับสนุนเรื่องนี้อย่างชัดเจน.

อ้างอิง:
Braun L, Kelly M, et al. Association of Duration of Overweight or Obesity With Outcomes in Children With Acute Lymphoblastic Leukemia. JAMA Netw Open. 2024;7(5):e2412345. doi:10.1001/jamanetworkopen.2024.12345