แมวมักถูกมองว่า “นิ่ง เฉย ไม่แคร์” แต่หลักฐานทางวิทยาศาสตร์ช่วง 10–15 ปีที่ผ่านมา กลับชี้ว่าพวกเขามีรูปแบบการสื่อสารความรักและความผูกพันกับมนุษย์ที่ซับซ้อนกว่าที่คิด บทความนี้รวบรวม “ภาษารักของแมว” ที่ได้รับการศึกษาจริง พร้อมแหล่งอ้างอิงวิจัยในทุกข้อ
1) ยิ้มแบบแมว: “กระพริบตาช้า ๆ” หรือ eye-narrowing 😺✨
งานวิจัยในวารสาร Scientific Reports พบว่า การที่แมว “หรี่ตาหรือกระพริบช้า ๆ” ตอบรับเจ้าของ และเมื่อเจ้าของทำท่าทางนี้ก่อน แมวจะเข้าหาและผ่อนคลายมากขึ้น—เป็นสัญญาณสัมพันธ์เชิงบวก คล้าย “รอยยิ้ม” ของแมว
อ้างอิง: Humphrey et al., 2020 (Scientific Reports)
2) เสียงพรูร์ไม่ใช่แค่พอใจ: มี “พรูร์เรียกร้อง” แบบพิเศษด้วย 🔊💓
แมวมีเสียงพรูร์หลายความหมาย งานของ Current Biology อธิบาย “solicitation purr” ที่แทรกย่านความถี่คล้ายเสียงทารก เพื่อเรียกความสนใจจากมนุษย์—มักใช้เวลาอยากได้อาหารหรือความสนใจ ซึ่งสะท้อนความไว้วางใจและการพึ่งพิง
อ้างอิง: McComb et al., 2009 (Current Biology)
3) หางชูตรง–ปลายหางสั่นนิด ๆ และ “ถูไถ/เอาตัวมาคลอเคลีย” 🐈⬛🤝
ท่าทาง “หางชู” (tail-up) และการถูตัวกับขา/มือเจ้าของ เป็นสัญญาณทักทายเชิงมิตรและการทำ “สัญลักษณ์กลิ่น” เพื่อผนวกรวมเราไว้ในกลุ่มสังคมของเขา การศึกษาทางพฤติกรรมในแมวบ้านอธิบายชัดว่าท่าหางชูสัมพันธ์กับบริบทเป็นมิตร
อ้างอิง: Cameron-Beaumont, 1997 (วิทยานิพนธ์/งานวิจัยด้านพฤติกรรมแมว), Bradshaw & Cameron-Beaumont, 2000
4) “นวดแป้ง/นวดผ้า” (kneading) และนอนใกล้ ๆ คือความผ่อนคลายและความไว้วางใจ 🥐🛌
การนวดสลับอุ้งเท้าบนผิวอ่อน ๆ เป็นพฤติกรรมเชื่อมโยงกับช่วงลูกแมว—เมื่อผู้ใหญ่ยังทำ แปลว่ารู้สึกปลอดภัยมากพอที่จะ “ย้อนสภาวะเป็นเด็ก” ใกล้เจ้าของ การเลือกมานอนชิดหรือทับตักยิ่งตอกย้ำความไว้วางใจ
อ้างอิง: Curtis et al., 2007; Bradshaw, 2013 (Cat Sense)
5) แมวจำชื่อเรา–จำชื่อเพื่อนร่วมบ้าน และแยกเสียงเจ้าของได้ 📣👂
ทีมญี่ปุ่นพบว่าแมวแยกแยะชื่อของตัวเอง ชื่อแมวตัวอื่น และแม้กระทั่ง “ชื่อมนุษย์ที่อยู่ร่วมบ้าน” ได้ นอกจากนี้งานก่อนหน้าแสดงว่าแมวจำและตอบสนองต่อเสียงเจ้าของมากกว่าเสียงคนแปลกหน้า แปลว่าเขารู้ว่า “ใครคือคนของเขา”
อ้างอิง: Saito & Shinozuka, 2013 (Animal Cognition); Saito et al., 2019 & 2022 (Scientific Reports)
6) ผูกพันแบบ “ฐานปลอดภัย”: แมวสร้างความผูกพันคล้ายมนุษย์-ทารก 🧷❤️
การทดสอบรูปแบบ “ปล่อย–กลับมา” พบว่าแมวจำนวนมากแสดงความผูกพันแบบ “ยึดเหนี่ยวอย่างมั่นคง” (secure attachment) ต่อผู้ดูแล คล้ายที่พบในสุนัขและทารกมนุษย์—เมื่อเจ้าของอยู่ แมวสำรวจสิ่งแวดล้อมได้มั่นใจขึ้น
อ้างอิง: Vitale, Behnke & Udell, 2019 (Current Biology)
7) “อ้างอิงทางสังคม” และอ่านอารมณ์เราได้: มองหน้า–ฟังน้ำเสียง–ตามท่าทาง 👀🗣️
แมวอาจดูนิ่ง แต่เขา “อ่านเรา” เก่ง งานวิจัยพบว่าแมวใช้สัญญาณจากใบหน้าและน้ำเสียงมนุษย์เพื่อประเมินสถานการณ์คลุมเครือ (social referencing) และสามารถแยกแยะอารมณ์มนุษย์ได้ในระดับหนึ่ง
อ้างอิง: Merola et al., 2015 (Animal Cognition); Galvan & Vonk, 2016 (Animal Cognition)
8) ของฝากจากนักล่า: นำ “ของขวัญ” กลับบ้าน 🎁🕊️
บางตัวพา “ของล่า/ของเล่น” มาให้ ไม่ใช่เพื่อทำให้ตกใจ แต่สะท้อนแนวโน้มแบ่งปันทรัพยากรกับสมาชิกกลุ่ม (เรา) หรือเป็นการฝึก/ชวนเล่น—นักพฤติกรรมสัตว์อธิบายว่านี่คือการสื่อสารความสัมพันธ์ มากกว่าการโอ้อวด
อ้างอิง: Turner & Bateson, 2013 (ed.) The Domestic Cat; Bradshaw, 2013
เคล็ดลับเล็ก ๆ ให้แมวกล้า “บอกรัก” เรามากขึ้น 🧰🌿
- ทดลอง “กระพริบตาช้า ๆ” ใส่แมว แล้วคอยดูว่าเขาตอบกลับหรือไม่ (ตามงาน Scientific Reports)
- เคารพพื้นที่ส่วนตัว ให้ทางเลือกขึ้น-ลง/หลบซ่อนเสมอ เพื่อลดความเครียด
- เล่นแบบล่า-พัก (predatory sequence) เป็นประจำ และให้ของรางวัลหลังจบเกม
- รักษาตารางให้อาหาร/เล่น/ทำความสะอาดกระบะอย่างสม่ำเสมอ—ความคาดเดาได้ช่วยเพิ่มความไว้วางใจ
- ตรวจสุขภาพประจำปีและดูแลวัคซีนตามคำแนะนำหน่วยงานรัฐ
หมายเหตุสำหรับผู้อ่านเว็บไซต์: บทความนี้จัดทำเพื่อให้ความรู้เชิงวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับพฤติกรรมแมว ไม่ใช่คำวินิจฉัยทางสัตวแพทย์ หากแมวเปลี่ยนพฤติกรรมกะทันหันหรือมีอาการผิดปกติ ควรพาไปพบสัตวแพทย์เพื่อประเมินสุขภาพ
แหล่งอ้างอิง :
วารสารวิชาการ/หนังสือ
- Humphrey, T. et al. (2020). The role of cat eye-narrowing movements in cat–human communication. Scientific Reports.
- McComb, K. et al. (2009). The cry embedded within the purr. Current Biology.
- Saito, A. & Shinozuka, K. (2013). Domestic cats discriminate their names from other words. Animal Cognition.
- Saito, A. et al. (2019, 2022). Cats’ sensitivity to human voice / recognition of owner and cohabiting names. Scientific Reports.
- Vitale, K.R., Behnke, A.C., Udell, M.A.R. (2019). Attachment bonds between cats and humans. Current Biology.
- Merola, I., Prato-Previde, E., Marshall-Pescini, S. (2015). Social referencing in cats. Animal Cognition.
- Galvan, M., Vonk, J. (2016). Discrimination of human emotion by domestic cats. Animal Cognition.
- Bradshaw, J. (2013). Cat Sense; Turner, D.C. & Bateson, P. (eds.), The Domestic Cat (2013).