(ภาพประกอบ–สร้างจาก AI)
โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ (Colorectal cancer) เป็นหนึ่งในมะเร็งที่พบมากที่สุดในคนไทยและทั่วโลก โดยเฉพาะในกลุ่มประชากรที่มีอายุเกิน 50 ปี แต่ปัจจุบันแนวโน้มของผู้ป่วยอายุน้อยกลับเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ข้อมูลจากองค์การอนามัยโลก (WHO) ระบุว่า มะเร็งลำไส้ใหญ่เป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของมะเร็งทั่วโลก โดยเฉพาะในประเทศที่มีการบริโภคอาหารแบบตะวันตกสูง
สาเหตุของโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่
งานวิจัยหลายฉบับยืนยันว่า ปัจจัยหลักของโรคนี้มาจากพฤติกรรมการใช้ชีวิต โดยเฉพาะเรื่องอาหารและการขาดการเคลื่อนไหว ตัวอย่างเช่น งานวิจัยจาก Harvard T.H. Chan School of Public Health พบว่า การบริโภคเนื้อสัตว์แปรรูป (เช่น ไส้กรอก เบคอน) และเนื้อแดง (เช่น เนื้อวัว เนื้อหมู) ในปริมาณมาก เพิ่มความเสี่ยงต่อมะเร็งลำไส้ใหญ่ถึง 18% ต่อการบริโภคทุก ๆ 50 กรัมต่อวัน
อีกปัจจัยหนึ่งที่สำคัญคือ พันธุกรรม โดยเฉพาะในผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งลำไส้ นอกจากนี้โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง เช่น Crohn’s disease และ ulcerative colitis ก็เป็นปัจจัยเสี่ยงเช่นกัน
วิธีการป้องกันมะเร็งลำไส้ใหญ่
การป้องกันโรคนี้สามารถทำได้ตั้งแต่วันนี้ โดยเน้นไปที่ 3 แนวทางหลัก:
- การตรวจคัดกรอง: แพทย์แนะนำให้ผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 45 ปีขึ้นไปเข้ารับการตรวจส่องกล้องลำไส้ใหญ่ทุก 10 ปี หรือเลือกวิธีการตรวจที่เหมาะสม เช่น ตรวจหาเลือดในอุจจาระเป็นประจำ
- การออกกำลังกาย: การเคลื่อนไหวร่างกายสม่ำเสมอ อย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์ เช่น เดินเร็ว ว่ายน้ำ หรือปั่นจักรยาน ช่วยลดความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้
- หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยง: เช่น เลิกสูบบุหรี่ จำกัดการดื่มแอลกอฮอล์ และควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
แนวทางการกินอาหารเพื่อป้องกันมะเร็งลำไส้ใหญ่
อาหารเป็นกุญแจสำคัญในการป้องกันมะเร็งลำไส้ใหญ่อย่างยิ่ง นักวิจัยจาก American Institute for Cancer Research (AICR) แนะนำแนวทางการกินที่ช่วยลดความเสี่ยง ดังนี้:
- เพิ่มใยอาหาร: กินผัก ผลไม้ และธัญพืชไม่ขัดสี (whole grains) เป็นประจำ การบริโภคใยอาหารมากกว่า 30 กรัมต่อวันสามารถลดความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ได้
- ลดการบริโภคเนื้อแดงและเนื้อแปรรูป: ควรจำกัดไม่เกิน 500 กรัมต่อสัปดาห์ และหลีกเลี่ยงเนื้อแปรรูปเท่าที่ทำได้
- เน้นโปรตีนจากพืช: เช่น ถั่ว เต้าหู้ และผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลือง ซึ่งให้โปรตีนคุณภาพดีโดยไม่เพิ่มสารก่อมะเร็ง
- บริโภคไขมันดี: จากแหล่งธรรมชาติ เช่น อะโวคาโด ปลาแซลมอน น้ำมันมะกอก
- ลดน้ำตาลและอาหารแปรรูป: น้ำตาลสูงและอาหารแปรรูปเพิ่มความเสี่ยงโรคอ้วน ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงมะเร็งลำไส้
ข้อมูลจากงานวิจัยที่สนับสนุน
- Song M. et al. (2015), BMJ: การศึกษาระยะยาวกับผู้เข้าร่วมกว่า 135,000 คน พบว่าการบริโภคเนื้อแดงเพิ่มขึ้นสัมพันธ์กับความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่ โดยเฉพาะเนื้อแปรรูป
- World Cancer Research Fund (WCRF): รายงานชี้ว่า การออกกำลังกายระดับปานกลางถึงหนักสามารถลดความเสี่ยงของมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้อย่างชัดเจน
- International Journal of Cancer (2021): การบริโภคอาหารเมดิเตอร์เรเนียนที่อุดมด้วยผัก น้ำมันมะกอก และปลา ช่วยลดโอกาสเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้มากถึง 30%
สรุป: มะเร็งลำไส้ใหญ่ไม่ใช่โรคที่เกิดขึ้นทันทีทันใด แต่เป็นผลสะสมจากวิถีชีวิตและพฤติกรรมการกินของเรา การป้องกันเริ่มต้นได้ตั้งแต่วันนี้ ด้วยการเลือกกินอย่างชาญฉลาด ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และเข้ารับการตรวจคัดกรองอย่างต่อเนื่อง เพราะการรู้ก่อน ป้องกันได้ก่อน คือกุญแจสู่สุขภาพที่ยั่งยืน.
แหล่งอ้างอิง:
- World Health Organization (WHO). Cancer Fact Sheets: Colorectal Cancer. https://www.who.int
- Harvard T.H. Chan School of Public Health. Red Meat and Processed Meat. https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource
- Song M, Giovannucci E. (2015). Meat consumption and risk of colorectal cancer: a review of epidemiologic evidence. BMJ. https://www.bmj.com/content/350/bmj.h2197
- World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research. Diet, Nutrition, Physical Activity and Colorectal Cancer. https://www.wcrf.org
- Papadimitriou N. et al. (2021). Mediterranean diet adherence and risk of colorectal cancer: a prospective cohort study. International Journal of Cancer. https://onlinelibrary.wiley.com/journal/10970215
- American Cancer Society. Can Colorectal Cancer Be Prevented? https://www.cancer.org