เผยแพร่ออนไลน์: 30 กันยายน 2568 (September 30, 2025) • JAMA Network Open JAMA Network
งานวิจัยจากสหรัฐฯ เปรียบเทียบการตรวจคัดกรองมะเร็งปอดแบบเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ขนาดรังสีน้อย (Low-Dose CT; LDCT) ระหว่าง “ผู้ที่เคยเป็นมะเร็งมาก่อน” กับ “คนที่ไม่เคยเป็นมะเร็ง” พบว่า อัตราการพบมะเร็งปอดภายใน 1 ปี สูงกว่าเล็กน้อยในกลุ่มผู้รอดชีวิตจากมะเร็ง แม้ อัตราผลตรวจเป็นบวก ของภาพสแกนจะใกล้เคียงกัน ข้อมูลชี้ว่าการคัดกรองอาจช่วยเจอ “มะเร็งปอดชนิดใหม่” ตั้งแต่เนิ่น ๆ ในกลุ่มนี้ได้ และควรมีการศึกษาในกลุ่มตัวอย่างขนาดใหญ่ขึ้นต่อไป. JAMA Network
🧪 งานวิจัยทำอย่างไร
- การศึกษาเชิงกลุ่ม (cohort study) ใช้ข้อมูลจาก North Carolina Lung Screening Registry (NCLSR) ปี 2015–2019 เชื่อมกับ ทะเบียนมะเร็งของมลรัฐนอร์ทแคโรไลนา (2000–2020)
- รวมผู้เข้าร่วม 7,295 คน อายุเฉลี่ย 64.7 ปี แบ่งเป็น ผู้รอดชีวิตจากมะเร็ง 814 คน และ ผู้ที่ไม่เคยเป็นมะเร็ง 6,481 คน
- ประเมินผลหลักคือ การวินิจฉัยมะเร็งปอดภายใน 1 ปี หลังตรวจคัดกรองครั้งแรก พร้อมวิเคราะห์การตีความผล LDCT และอัตราตายจากทุกสาเหตุ (all-cause mortality) โดยใช้สถิติถดถอยโลจิสติกส์
รายละเอียดวิธีวิจัยและแหล่งข้อมูลตามต้นฉบับ. JAMA Network
📊 ใครคือผู้เข้าร่วม และแตกต่างกันอย่างไร
- กลุ่มผู้รอดชีวิตจากมะเร็ง มีอายุมากกว่า และ โรคร่วมมากกว่า (ทางเดินหายใจและหัวใจ-หลอดเลือด)
- อดีตผู้สูบบุหรี่ พบมากกว่าในกลุ่มผู้รอดชีวิตเมื่อเทียบกับผู้ที่ยังสูบอยู่
- สัดส่วนผู้เข้าร่วมเชื้อสาย Black สูงกว่าเล็กน้อยในกลุ่มผู้รอดชีวิตจากมะเร็ง
ทั้งหมดนี้ยืนยันด้วยสถิติแตกต่างมีนัยสำคัญหลายตัวแปร. JAMA Network
🔍 ผลลัพธ์หลักที่ต้องรู้
- อัตราพบมะเร็งปอดภายใน 1 ปี (ตรวจพบ/1,000 คน แบบปรับแล้ว):
- ผู้รอดชีวิตจากมะเร็ง 26.0 ต่อ 1,000 (ช่วงเชื่อมั่น 95%: 17.0–38.2)
- ไม่เคยเป็นมะเร็ง 17.0 ต่อ 1,000 (95%CI: 14.1–20.6)
- ค่า P = 0.07 (แนวโน้มสูงกว่า แต่ยังไม่ถึงเกณฑ์นัยสำคัญทางสถิติทั่วไป)
- การตายจากทุกสาเหตุภายใน 1 ปี (ปรับแล้ว): 19.4 ต่อ 1,000 vs 17.1 ต่อ 1,000 (P = 0.62) — ไม่ต่างกันชัดเจน
- ผล LDCT เป็นบวก (Lung-RADS 3–4X): ใกล้เคียงกัน (15.8% vs 17.0%)
ตัวเลขทั้งหมดอ้างอิงตารางผลลัพธ์ในบทความ. JAMA Network
🧭 ทำไมข้อมูลนี้สำคัญ
ผลชี้ว่า การคัดกรองมะเร็งปอดด้วย LDCT อาจมีบทบาทพิเศษ ในผู้รอดชีวิตจากมะเร็ง ซึ่งเป็นกลุ่มเสี่ยงต่อ “มะเร็งปอดชนิดใหม่ (second primary)” แม้ผลภาพสแกนเป็นบวกจะพอ ๆ กัน แต่ อัตราพบมะเร็งจริง สูงกว่าเล็กน้อยในกลุ่มผู้รอดชีวิต สะท้อน “ความคุ้มค่าเชิงคลินิก” ที่ควรศึกษาเพิ่มเติมเพื่อตัดสินใจนโยบายคัดกรองที่เหมาะสม. JAMA Network
⚠️ ข้อจำกัดที่ควรรู้ก่อนตีความ
- เป็นข้อมูลจาก รัฐเดียว (North Carolina) อาจไม่สะท้อนทั้งประเทศ
- ระยะติดตามผลหลัก 1 ปี อาจสั้นสำหรับผลลัพธ์ระยะยาว
- ความต่างบางค่าอยู่ในระดับ “แนวโน้ม” (P ใกล้ขอบ) ต้องการ กลุ่มตัวอย่างใหญ่ขึ้น เพื่อยืนยัน
ข้อจำกัดเหล่านี้ระบุไว้ในส่วนอภิปรายของงานวิจัย. JAMA Network
➡️ แล้วควรเดินหน้าต่ออย่างไร
- สถานพยาบาลที่ดูแลผู้รอดชีวิตจากมะเร็งอาจ พิจารณาความเสี่ยงรายบุคคล (อายุ โรคร่วม ประวัติการสูบ) เมื่อตัดสินใจคัดกรอง
- ผู้กำหนดนโยบายควรสนับสนุน การศึกษาแบบหลายศูนย์/หลายรัฐ และติดตามผลยาวขึ้น เพื่อวัดผลด้านการรอดชีวิตและต้นทุน-ประสิทธิผล
- ผู้ป่วยและครอบครัวควร ปรึกษาแพทย์ประจำ เรื่องเกณฑ์คัดกรองมะเร็งปอดที่เหมาะกับตน (เช่น แนวทาง USPSTF/NCCN) โดยพิจารณาความเสี่ยงและประโยชน์รายคนควบคู่กัน. JAMA Network
📝 หมายเหตุสำคัญสำหรับผู้อ่านเว็บไซต์
ข้อมูลและเนื้อหาที่เผยแพร่ในบทความนี้อ้างอิงจากงานวิจัยทางการแพทย์ที่ตีพิมพ์ใน JAMA Network Open โดยมีจุดประสงค์เพื่อ เผยแพร่ความรู้และให้ข้อมูลเชิงวิชาการแก่สาธารณชน ไม่ใช่คำแนะนำทางการแพทย์ส่วนบุคคล
หากคุณหรือคนใกล้ชิดมีข้อสงสัยเกี่ยวกับภาวะสุขภาพของตนเอง หรือกำลังพิจารณาการตรวจคัดกรองโรค ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพ เพื่อขอคำแนะนำที่เหมาะสมกับสภาพร่างกายและความเสี่ยงของแต่ละบุคคล
เว็บไซต์นี้ ไม่สามารถรับผิดชอบต่อผลลัพธ์ทางสุขภาพที่อาจเกิดขึ้น จากการนำข้อมูลไปใช้โดยไม่ได้รับคำปรึกษาจากบุคลากรทางการแพทย์
📚 แหล่งอ้างอิง/ที่มา
- Rivera MP, Benefield T, Durham DD, et al. Lung Cancer Screening in Cancer Survivors vs Those Without a History of Cancer. JAMA Network Open. ตีพิมพ์ออนไลน์ 30 กันยายน 2568; 8(9):e2535000. doi:10.1001/jamanetworkopen.2025.35000. เข้าถึงได้ทาง JAMA Network Open: JAMA Network
