แม่ที่ใช้ยาแก้ซึมเศร้าสามารถให้นมลูกได้อย่างปลอดภัย งานวิจัยจาก JAMA Network Open ชี้ชัด
เป็นเวลานานที่แพทย์และคุณแม่หลังคลอดตั้งคำถามสำคัญว่า
“การใช้ยาแก้ซึมเศร้าในกลุ่ม Selective Serotonin Reuptake Inhibitors (SSRIs) ระหว่างให้นมบุตร จะส่งผลต่อพัฒนาการของลูกหรือไม่?”
คำตอบล่าสุดมาจากการศึกษาร่วมระหว่าง สถาบัน Karolinska Institutet (สวีเดน) และ MotherToBaby California Cohort (สหรัฐอเมริกา) ซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร JAMA Network Open เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2025
โดยผลการวิจัยชี้ชัดว่า
“การใช้ยา SSRIs ระหว่างให้นมบุตร ไม่ได้ส่งผลต่อระดับสติปัญญา (IQ) หรือความสามารถทางการคิดของเด็กในระยะยาว”
🧩 ที่มาของการศึกษา
กลุ่มยาต้านอาการซึมเศร้าแบบ Selective Serotonin Reuptake Inhibitors (SSRIs) เช่น fluoxetine (Prozac), sertraline (Zoloft) และ citalopram (Celexa) เป็นยาที่ใช้รักษาอาการซึมเศร้าและวิตกกังวลในหญิงตั้งครรภ์หรือหลังคลอด ซึ่งแพทย์มักต้องชั่งน้ำหนักระหว่าง “ความจำเป็นของแม่” และ “ความปลอดภัยของลูก”
แม้จะมีงานวิจัยก่อนหน้านี้บางส่วนพบว่า การได้รับยา SSRIs ระหว่างตั้งครรภ์อาจเกี่ยวข้องกับพัฒนาการทางสมองของเด็กที่ช้ากว่ากลุ่มทั่วไป แต่จนถึงปัจจุบันยังไม่เคยมีการศึกษาชัดเจนถึงผลกระทบของ “การได้รับยา SSRIs ทางน้ำนมแม่” มาก่อน
🔬 รายละเอียดของการวิจัย
งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาแบบ Cohort เชิงล่วงหน้า (Prospective Cohort Study)
ดำเนินการโดยทีมนักวิจัยจาก Karolinska Institutet ประเทศสวีเดน และ University of California, San Diego (MotherToBaby California Cohort)
- กลุ่มตัวอย่าง: เด็กจำนวน 97 คน ที่เกิดจากมารดาที่ใช้ยา SSRIs ระหว่างตั้งครรภ์
- ช่วงเวลาการศึกษา: ตั้งแต่ปี 1989 – 2008 และติดตามเด็กจนมีอายุ 4–5 ปี
- การทดสอบ: เด็กแต่ละคนได้รับการประเมินระดับสติปัญญาโดยใช้แบบทดสอบ Wechsler Scales of Preschool and Primary Intelligence (WPPSI)
ซึ่งวัดทั้งด้าน- IQ รวม (Full-Scale IQ)
- IQ ทางภาษา (Verbal IQ)
- IQ ด้านการคิดเชิงปฏิบัติ (Performance IQ)
📊 ผลลัพธ์ของการศึกษา
ผลการวิเคราะห์เปรียบเทียบระหว่าง 3 กลุ่มของเด็ก ได้แก่
| กลุ่มเด็ก | การได้รับยา SSRIs | การให้นมบุตร | จำนวนเด็ก |
|---|---|---|---|
| กลุ่มที่ 1 | ระหว่างตั้งครรภ์และให้นม | ✔️ ให้นมบุตร | 22 คน |
| กลุ่มที่ 2 | ระหว่างตั้งครรภ์เท่านั้น | ✔️ ให้นมบุตร | 37 คน |
| กลุ่มที่ 3 | ระหว่างตั้งครรภ์เท่านั้น | ❌ ไม่ได้ให้นมบุตร | 38 คน |
ผลปรากฏว่า:
- ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญของคะแนน IQ ระหว่างกลุ่มเด็กที่ได้รับยา SSRIs ผ่านน้ำนมแม่ กับกลุ่มที่ไม่ได้รับยา
- เด็กที่ได้รับน้ำนมแม่ (ไม่ว่าจะมีการใช้ยา SSRIs หรือไม่) มีแนวโน้มคะแนน IQ สูงกว่าเด็กที่ไม่ได้รับนมแม่เล็กน้อย
โดยเฉพาะด้าน Full-Scale IQ (109.4 vs 103.1, P = .046) และ Performance IQ (112.3 vs 104.2, P = .03)
แต่เมื่อปรับค่าด้วยปัจจัยทางอารมณ์ของแม่ในระหว่างตั้งครรภ์ ความแตกต่างนี้ “ไม่ถือว่ามีนัยสำคัญทางสถิติ” อีกต่อไป
🧠 ความหมายของผลการวิจัย
ดร. Essi Whaites Heinonen หัวหน้าทีมวิจัยจาก Karolinska Institutet อธิบายว่า
“ผลการศึกษานี้ให้ความมั่นใจกับแม่ที่ต้องใช้ยา SSRIs หลังคลอดว่า การให้นมบุตรยังคงปลอดภัย และไม่ส่งผลเสียต่อพัฒนาการทางสติปัญญาของลูก”
ทั้งนี้ การได้รับยา SSRIs ผ่านน้ำนมมีปริมาณเพียงเล็กน้อยมากเมื่อเทียบกับการได้รับระหว่างตั้งครรภ์ และจากการติดตามผลในเด็กอายุ 4–5 ปี ไม่พบสัญญาณของการพัฒนาล่าช้าแต่อย่างใด
💬 ความสำคัญต่อการดูแลสุขภาพจิตของแม่หลังคลอด
หลังคลอด หญิงจำนวนไม่น้อยประสบภาวะ ซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum Depression) ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพจิตของทั้งแม่และลูก การหยุดยารักษาอาการซึมเศร้าทันทีอาจทำให้ภาวะอารมณ์ทรุดลงอย่างรวดเร็ว
การศึกษานี้จึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะช่วย “ลดความกังวลของคุณแม่และแพทย์” เกี่ยวกับการให้นมในขณะรับการรักษา
และสนับสนุนให้แพทย์พิจารณาให้แม่สามารถให้นมบุตรได้ต่อไป แม้จะอยู่ในช่วงใช้ยา SSRIs ภายใต้การดูแลทางการแพทย์
🧩 บทสรุป
งานวิจัยนี้ยืนยันว่า
“การให้นมบุตรในขณะที่มารดาใช้ยา SSRIs ไม่ได้ส่งผลกระทบต่อพัฒนาการทางสติปัญญาของเด็ก และยังควรส่งเสริมให้แม่ให้นมบุตรต่อไปหากจำเป็นต้องใช้ยา”
ผลลัพธ์นี้สอดคล้องกับหลักฐานจากหลายการศึกษาก่อนหน้า ที่พบว่าการให้นมแม่ส่งผลดีต่อ IQ และพัฒนาการโดยรวมของเด็ก
ดังนั้น แพทย์สามารถแนะนำให้แม่ที่ใช้ยา SSRIs ภายใต้การควบคุมอย่างใกล้ชิด ให้นมบุตรได้อย่างปลอดภัย
📚 แหล่งอ้างอิง
- Heinonen EW, Chambers CD, et al. Association of Maternal Treatment With Selective Serotonin Reuptake Inhibitors (SSRIs) During Breastfeeding With Cognitive Performance of the Offspring. JAMA Network Open. 2025;8(11):e2544989. doi:10.1001/jamanetworkopen.2025.44989
- Karolinska Institutet, Department of Pediatrics, Sweden
- MotherToBaby California Cohort, University of California, San Diego
- American Academy of Pediatrics (AAP): Depression and Breastfeeding Safety Guidelines
- World Health Organization (WHO): Breastfeeding and Maternal Mental Health
🟣 หมายเหตุสำหรับผู้อ่านเว็บไซต์
บทความนี้จัดทำขึ้นเพื่อเผยแพร่ความรู้ทางการแพทย์แก่สาธารณะ ไม่ได้มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้แทนคำแนะนำจากแพทย์
หากคุณแม่ที่กำลังให้นมบุตรมีภาวะซึมเศร้า ควรปรึกษาจิตแพทย์หรือกุมารแพทย์ก่อนการตัดสินใจใช้ยาทุกครั้ง