(ภาพประกอบ)
งานวิจัยล่าสุดจากสหรัฐฯ เผยว่า สุขภาพของแม่ระหว่างตั้งครรภ์ โดยเฉพาะภาวะอ้วนก่อนตั้งครรภ์ โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ และภาวะความดันโลหิตสูงระหว่างตั้งครรภ์ มีความสัมพันธ์อย่างชัดเจนกับการมีความดันโลหิตที่สูงขึ้นในเด็กตั้งแต่ช่วงวัยก่อนเข้าโรงเรียนจนถึงวัยรุ่น อาจเป็นจุดเริ่มต้นของโรคหัวใจและหลอดเลือดในวัยผู้ใหญ่
🔍 ผลการวิจัย: สัญญาณอันตรายตั้งแต่วัยเด็ก
การศึกษานี้ใช้ข้อมูลจากโครงการ Environmental Influences on Child Health Outcomes (ECHO) ซึ่งวิเคราะห์กลุ่มตัวอย่างแม่-ลูกจำนวน 12,480 คู่ พบว่า ลูกของแม่ที่มีภาวะเสี่ยงทางหัวใจและเมตาบอลิซึมระหว่างตั้งครรภ์ มีความดันโลหิตทั้งค่าซิสโตลิก (SBP) และไดแอสโตลิก (DBP) สูงกว่าค่าเฉลี่ยของกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญ
- ค่าซิสโตลิกสูงขึ้นเฉลี่ย 4.88 เปอร์เซ็นไทล์
- ค่าไดแอสโตลิกสูงขึ้นเฉลี่ย 1.90 เปอร์เซ็นไทล์
- กลุ่มที่แม่มี ภาวะอ้วนร่วมกับเบาหวานขณะตั้งครรภ์ หรือ ความดันสูงระหว่างตั้งครรภ์ มีความเสี่ยงสูงที่สุด
นอกจากนี้ ความดันของเด็กในกลุ่มนี้ยังมีแนวโน้ม เพิ่มขึ้นต่อเนื่องทุกปีตั้งแต่อายุ 2 ถึง 18 ปี โดยเฉพาะในเด็กผู้หญิงและเด็กเชื้อสายแอฟริกัน-อเมริกัน
⚠️ ทำไมเรื่องนี้จึงสำคัญ?
ความดันโลหิตสูงในเด็กมักเป็น “โรคเงียบ” ที่ไม่แสดงอาการในระยะแรก แต่นำไปสู่โรคหัวใจ หลอดเลือด และโรคไตในอนาคต การป้องกันไม่ให้เกิดภาวะนี้ตั้งแต่ต้นจึงเป็นเรื่องสำคัญ
สิ่งที่น่ากังวลคือ การศึกษานี้พบว่าความดันสูงในเด็กไม่ได้ขึ้นกับน้ำหนักหรือปัจจัยในครอบครัวเท่านั้น แต่ “การตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยง” ก็อาจส่งผลต่อระบบหลอดเลือดของเด็กโดยตรงผ่านกลไกในครรภ์ (fetal programming)
🧬 กลไกเบื้องหลังที่เป็นไปได้
- ภาวะอ้วนก่อนตั้งครรภ์ อาจทำให้เกิดการอักเสบของหลอดเลือดในรก
- เบาหวานขณะตั้งครรภ์ ส่งผลให้เกิดการต้านอินซูลินและลดไนตริกออกไซด์ ทำให้หลอดเลือดของทารกหดตัวผิดปกติ
- ความดันสูงระหว่างตั้งครรภ์ อาจกระตุ้นระบบเรนิน-แองจิโอเทนซิน ซึ่งส่งผลต่อการควบคุมความดันในเด็กในระยะยาว
🏥 แนวทางรับมือในระดับสาธารณสุข
งานวิจัยนี้ชี้ให้เห็นความจำเป็นในการคัดกรองและดูแลภาวะสุขภาพของหญิงตั้งครรภ์อย่างจริงจัง โดยเฉพาะ:
- ลดภาวะอ้วนก่อนตั้งครรภ์
- เฝ้าระวังเบาหวานขณะตั้งครรภ์
- ป้องกันและรักษาความดันโลหิตสูงระหว่างตั้งครรภ์
สิ่งนี้ไม่เพียงป้องกันโรคในแม่เท่านั้น แต่ยังเป็น “การลงทุนสุขภาพ” สำหรับรุ่นลูกอีกด้วย
📌 บทสรุป
สุขภาพของแม่ระหว่างตั้งครรภ์มีอิทธิพลต่อสุขภาพหัวใจและหลอดเลือดของลูกในระยะยาวอย่างชัดเจน งานวิจัยนี้เป็นการเตือนสังคมให้หันมาให้ความสำคัญกับสุขภาพหญิงตั้งครรภ์มากขึ้น และอาจเป็นจุดเริ่มต้นของนโยบายป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือดในระดับประชากร.
แหล่งอ้างอิง:
- Perng W, Moore BF, Sathyanarayana S, et al. Maternal Cardiometabolic Risk Factors in Pregnancy and Offspring Blood Pressure at Age 2 to 18 Years. JAMA Network Open. 2025;8(5):e259205. doi:10.1001/jamanetworkopen.2025.9205
- Environmental Influences on Child Health Outcomes (ECHO) Program, NIH