ถูกจำคุกแล้วเสี่ยงติดเชื้อ HIV มากขึ้น – เสียงเตือนจากแอฟริกา
งานวิจัยใหม่จากวารสาร JAMA Network Open เผยให้เห็นว่าผู้หญิงที่ใช้เฮโรอีนในเมืองดาร์เอสซาลาม ประเทศแทนซาเนีย ที่เคยถูกจำคุกเมื่อไม่นานมานี้ มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นต่อการติดเชื้อ HIV และปัญหาสุขภาพอื่น ๆ อย่างมาก
งานวิจัยนี้ศึกษาผู้หญิง 195 คนที่ใช้เฮโรอีน พบว่ามากกว่าครึ่งหนึ่ง (61%) เคยถูกจำคุกในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา ซึ่งกลุ่มนี้มีพฤติกรรมเสี่ยง เช่น มีคู่นอนหลายคน ใช้สารเสพติดหลายประเภท และเคยเสพยาเกินขนาดมากกว่าผู้หญิงที่ไม่เคยถูกจำคุก
ชีวิตหลังคุก: เสี่ยงทั้งโรค ทั้งสังคมตีตรา
นอกจากพฤติกรรมเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับ HIV แล้ว ผู้หญิงที่เคยถูกจำคุกยังต้องเผชิญกับปัญหาอื่น ๆ ได้แก่:
- ถูกทำร้ายร่างกายหรือทางเพศ
- เป็นโรควิตกกังวลในระดับรุนแรง
- ถูกดูถูกหรือปฏิบัติไม่ดีจากครอบครัวและบุคลากรสาธารณสุข
- ขาดการเข้าถึงการรักษา HIV อย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะหลังพ้นโทษ
งานวิจัยยังพบว่า ผู้หญิงที่ติดเชื้อ HIV และเคยถูกจำคุก มีโอกาสสูงถึง 10 เท่า ที่จะหยุดการรักษา HIV เทียบกับผู้ที่ไม่เคยถูกจำคุก
เหตุใดการจำคุกจึงเป็นจุดเสี่ยง?
ในแทนซาเนีย การใช้เฮโรอีนและการค้าประเวณีเป็นสิ่งผิดกฎหมาย ผู้หญิงที่มีปัญหายาเสพติดมักถูกจับกุมบ่อย และระบบเรือนจำมีข้อจำกัดมาก เช่น:
- ไม่มีการแจกถุงยางอนามัย
- เข้าถึงการรักษา HIV ยาก
- ขาดบริการบำบัดยาเสพติดในเรือนจำ
การถูกจำคุกจึงกลายเป็น “จุดเปลี่ยน” ที่ทำให้ผู้หญิงเหล่านี้เสี่ยงต่อการติดเชื้อ HIV และกลับไปใช้ยาอีกครั้งหลังพ้นโทษ
คำแนะนำเชิงนโยบายและสาธารณสุข
นักวิจัยเสนอแนวทางเพื่อช่วยลดปัญหานี้ เช่น:
- เบี่ยงเบนผู้เสพยาไม่ให้เข้าสู่เรือนจำ แต่ให้เข้ารับการบำบัดแทน
- ขยายบริการสุขภาพในเรือนจำ โดยเฉพาะบริการเมทาโดนและการรักษา HIV
- ดูแลต่อเนื่องหลังพ้นโทษ เช่น การจัดกลุ่มสนับสนุนในชุมชน และการติดตามด้านสุขภาพ
- ส่งเสริมบริการจิตวิทยา เช่น การบำบัดพฤติกรรม เพื่อช่วยให้ผู้หญิงที่เคยถูกจำคุกสามารถรับมือกับความเครียดและอดีตที่กระทบใจได้ดีขึ้น
ข้อสรุป
งานวิจัยนี้ชี้ให้เห็นว่า การจำคุกไม่ใช่แค่เรื่องของความผิดทางกฎหมาย แต่มีผลกระทบต่อสุขภาพของผู้หญิงที่ใช้เฮโรอีนในหลายมิติ ทั้งกาย ใจ และสังคม หากไม่มีการแก้ไขในระดับนโยบาย สังคมจะต้องแบกรับผลกระทบจากปัญหา HIV ที่รุนแรงขึ้นในกลุ่มผู้หญิงที่เปราะบางที่สุด
แหล่งที่มา :
Atkins K, Mushi D, Konda J, et al. Recent Incarceration and HIV Risk Among Women Who Use Heroin. JAMA Network Open. 2025;8(1):e2454455. doi:10.1001/jamanetworkopen.2024.54455