(ภาพประกอบ)
โดยทีมข่าวสุขภาพ | มิถุนายน 2025
งานวิจัยล่าสุดจากสหรัฐอเมริกาเผยให้เห็นความเชื่อมโยงที่น่าตกใจระหว่างการถูกจำคุกกับความเสี่ยงเสียชีวิตในระยะยาว ไม่ใช่แค่เฉพาะตัวบุคคลเท่านั้น แต่ยังรวมถึงผลกระทบต่อทั้งชุมชนที่มีอัตราการจำคุกสูงอีกด้วย
คนเคยติดคุก เสี่ยงเสียชีวิตมากกว่าคนทั่วไปถึง 3 เท่า
การศึกษาซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร JAMA Network Open ระบุว่า ผู้ที่เคยผ่านการถูกจองจำ มีแนวโน้มเสียชีวิตจากสาเหตุต่าง ๆ สูงกว่าคนทั่วไปถึงสามเท่า แม้จะพ้นโทษแล้วก็ตาม ซึ่งบ่งชี้ว่าผลกระทบของระบบเรือนจำไม่ได้หมดไปเมื่อพ้นโทษ แต่อาจฝังรากลึกต่อเนื่องไปตลอดชีวิต
นอกจากนี้ งานวิจัยยังพบว่า ความเสี่ยงดังกล่าวไม่จำกัดอยู่แค่กับตัวผู้ต้องขังเท่านั้น แต่ยังครอบคลุมไปถึงเขตหรือชุมชนที่มีจำนวนผู้เคยถูกจองจำสูงด้วย
อยู่ในชุมชนที่มีผู้เคยติดคุกมาก ก็เสี่ยงเสียชีวิตมากขึ้น
นักวิจัยได้ใช้ข้อมูลจากการสำรวจสำมะโนประชากรของสหรัฐฯ ปี 2010 และข้อมูลการเสียชีวิตจากศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค (CDC) เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลจากเขตเลือกตั้ง 1,045 เขตทั่วประเทศในช่วงปี 2011–2019 โดยพิจารณาปัจจัยด้านประชากร รายได้ การศึกษา และสุขภาพประกอบด้วย
ผลการวิเคราะห์พบว่า:
- ทุก ๆ เพิ่มขึ้นของอัตราผู้เคยถูกจองจำ 1% ต่อประชากรในเขตนั้น จะสัมพันธ์กับ
- อัตราการเสียชีวิตที่สูงขึ้น 76 ราย ต่อประชากร 100,000 คน
- เสี่ยงเสียชีวิตจากโรคเรื้อรังมากขึ้น เช่น โรคหัวใจ มะเร็ง เบาหวาน และโรคที่เกี่ยวกับตับ
- เสี่ยงเสียชีวิตจากอุบัติเหตุและการบาดเจ็บเพิ่มขึ้น เช่น การฆ่าตัวตาย หรือการใช้ยาเกินขนาด
ความสัมพันธ์นี้ยังคงมีอยู่ แม้นักวิจัยจะควบคุมปัจจัยอื่น ๆ เช่น รายได้เฉลี่ย ระดับการศึกษา อัตราความยากจน และบริการสาธารณสุขในพื้นที่แล้วก็ตาม
การจองจำสะสม (Cumulative Incarceration) อาจทำร้ายสุขภาพชุมชน
นักวิจัยเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า “ผลกระทบสะสมของการจองจำ” (cumulative incarceration) ซึ่งหมายถึงผลกระทบระยะยาวของการมีผู้ต้องขังจำนวนมากในสังคม เช่น การแตกแยกของครอบครัว การขาดรายได้ การขาดโอกาสเข้าถึงการศึกษาและการงาน รวมถึงปัญหาสุขภาพจิต
ดร.เอริกา ไทรี จากคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยจอร์จ วอชิงตัน หนึ่งในผู้วิจัยกล่าวว่า
“การถูกจองจำไม่ใช่แค่เรื่องของกระบวนการยุติธรรมเท่านั้น แต่มันคือประเด็นด้านสุขภาพของประชาชนด้วย”
ใครบ้างที่ได้รับผลกระทบมากที่สุด?
จากข้อมูลของกระทรวงยุติธรรมสหรัฐฯ ปัจจุบันมีประชากรกว่า 2 ล้านคนที่ถูกคุมขังในเรือนจำทั่วประเทศ และผู้ที่ได้รับผลกระทบมากที่สุดมักเป็นกลุ่มคนผิวสี โดยเฉพาะผู้ชายแอฟริกัน-อเมริกันที่มีอัตราการถูกจองจำสูงกว่าคนผิวขาวหลายเท่า
นอกจากนี้ กลุ่มที่มีรายได้น้อยก็มีแนวโน้มถูกจับกุมและรับโทษจำคุกสูงขึ้นเช่นกัน ซึ่งเป็นการซ้ำเติมปัญหาสุขภาพและความยากจนที่มีอยู่แล้ว
แนวทางแก้ปัญหา: มากกว่าการปฏิรูปเรือนจำ
ผลการศึกษานี้ตอกย้ำถึงความจำเป็นในการพิจารณานโยบายอาญาและการลงโทษใหม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในคดีที่ไม่รุนแรง เช่น คดียาเสพติด หรือคดีลหุโทษ ที่อาจมีทางเลือกอื่นแทนการจำคุก เช่น การบำบัดหรือการคุมประพฤติ
นักวิจัยเสนอว่า หากต้องการลดอัตราการเสียชีวิตในระยะยาว เราต้องมองการจำคุกในมิติใหม่ว่าเป็นปัจจัยด้านสุขภาพที่ควรได้รับการจัดการเชิงระบบ ไม่ใช่แค่การลงโทษผู้กระทำผิด
สรุป: จำคุกไม่ใช่แค่ลงโทษ แต่สะท้อนสุขภาพของสังคม
งานวิจัยชิ้นนี้เปิดเผยว่า ผลกระทบของเรือนจำต่อสุขภาพของประชากรนั้นลึกซึ้งกว่าที่คิด ทั้งต่อผู้ที่ถูกจำคุกและต่อชุมชนรอบข้าง นี่อาจเป็นอีกหนึ่งหลักฐานที่สะท้อนว่า การปฏิรูปกระบวนการยุติธรรม ควรเดินคู่ไปกับการปฏิรูปนโยบายสาธารณสุข
เพราะในที่สุดแล้ว… เราอาจไม่สามารถแยก “เรือนจำ” ออกจาก “สุขภาพของประชาชน” ได้อีกต่อไป
แหล่งที่มา:
- Tyree E, et al. Association Between Incarceration History and All-Cause Mortality in US Congressional Districts, 2011 to 2019. JAMA Network Open. 2024.
- Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Mortality data.
- US Census Bureau. American Community Survey 2010.
- US Department of Justice. Bureau of Justice Statistics.