
มะเร็งต่อมลูกหมากเป็นโรคที่ส่งผลกระทบอย่างมากต่อสมรรถภาพทางเพศของผู้ป่วย โดยเฉพาะหลังการรักษาด้วยการผ่าตัด การฉายรังสี หรือการใช้ฮอร์โมนบำบัด (ADT) การศึกษาที่ผ่านมาแสดงให้เห็นว่าผลกระทบทางกายภาพและจิตใจจากโรคและการรักษามักนำไปสู่ปัญหาการแข็งตัวของอวัยวะเพศ ความต้องการทางเพศที่ลดลง และความไม่พึงพอใจทางเพศ อย่างไรก็ตาม การออกกำลังกายเริ่มได้รับการพิจารณาว่าเป็นแนวทางบำบัดที่มีศักยภาพในการช่วยปรับปรุงสมรรถภาพทางเพศในกลุ่มผู้ป่วยนี้
ผลการศึกษาและการวิเคราะห์
การทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม (RCT) ครั้งนี้มีเป้าหมายเพื่อศึกษาผลของการออกกำลังกายแบบมีผู้ดูแลที่รวมการฝึกความต้านทานและการฝึกแบบแอโรบิก ต่อสมรรถภาพทางเพศของผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมาก โดยเปรียบเทียบกับกลุ่มที่ได้รับการดูแลตามปกติ และกลุ่มที่ได้รับการออกกำลังกายร่วมกับการให้ความรู้ด้านจิตวิทยาและการจัดการตนเองด้านจิตเพศ (PESM) ผลลัพธ์หลักของการศึกษานี้วัดจากคะแนน International Index of Erectile Function (IIEF) ซึ่งเป็นมาตรวัดระดับสมรรถภาพทางเพศ
1. การออกกำลังกายช่วยปรับปรุงสมรรถภาพทางเพศ
จากการวิเคราะห์พบว่า ผู้ป่วยที่เข้าร่วมโปรแกรมออกกำลังกายมีคะแนน IIEF ที่สูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มที่ได้รับการดูแลตามปกติ โดยมีค่าคะแนนเฉลี่ยเพิ่มขึ้น 3.5 คะแนน (ช่วงความเชื่อมั่น 95% = 0.3-6.6, P = 0.04) ซึ่งหมายความว่าการออกกำลังกายช่วยเพิ่มการแข็งตัวของอวัยวะเพศอย่างมีนัยสำคัญ นอกจากนี้ การออกกำลังกายยังส่งผลให้ระดับความพึงพอใจต่อการมีเพศสัมพันธ์เพิ่มขึ้น แม้ว่าค่าคะแนนในส่วนนี้จะไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ (1.7 คะแนน, P = 0.05)
2. PESM ไม่มีผลเพิ่มเติมต่อสมรรถภาพทางเพศ
แม้ว่าจะมีความคาดหวังว่า PESM จะช่วยเสริมผลของการออกกำลังกายต่อสมรรถภาพทางเพศ แต่ผลการศึกษาพบว่าไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญระหว่างกลุ่มที่ได้รับการออกกำลังกายเพียงอย่างเดียวและกลุ่มที่ได้รับการออกกำลังกายร่วมกับ PESM (P = 0.89) ซึ่งแสดงให้เห็นว่าองค์ประกอบทางจิตวิทยาและการจัดการตนเองที่รวมอยู่ใน PESM อาจไม่เพียงพอที่จะเสริมสร้างผลของการออกกำลังกาย
3. ผลกระทบด้านองค์ประกอบร่างกายและความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ
นอกจากสมรรถภาพทางเพศแล้ว การออกกำลังกายยังช่วยลดมวลไขมันในร่างกาย (-0.9 กิโลกรัม, P = 0.02) และเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อส่วนบน (9.4 กิโลกรัม, P < 0.001) และกล้ามเนื้อส่วนล่าง (17.9 กิโลกรัม, P < 0.001) ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการช่วยให้ร่างกายมีสุขภาพแข็งแรงและสามารถทำกิจกรรมทางเพศได้ดีขึ้น
4. ผลกระทบต่อกลุ่มผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาแตกต่างกัน
เมื่อทำการวิเคราะห์ในกลุ่มย่อย พบว่า ผลของการออกกำลังกายมีแนวโน้มที่จะเด่นชัดมากขึ้นในผู้ป่วยที่ได้รับการฉายรังสี (P = 0.11) และผู้ที่ได้รับ ADT (P = 0.08) มากกว่าผู้ที่ผ่านการผ่าตัดต่อมลูกหมาก (P = 0.36) ซึ่งอาจสะท้อนให้เห็นว่าการออกกำลังกายมีประสิทธิภาพสูงขึ้นในกลุ่มที่ไม่ได้รับการรักษาที่มีผลกระทบโดยตรงต่อเส้นประสาทที่ควบคุมการแข็งตัวของอวัยวะเพศ
ข้อเสนอแนะและแนวทางในอนาคต
จากผลการศึกษานี้ สามารถสรุปได้ว่าการออกกำลังกายเป็นแนวทางบำบัดที่มีประสิทธิภาพในการช่วยปรับปรุงสมรรถภาพทางเพศของผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมาก การออกกำลังกายควรได้รับการบรรจุเป็นส่วนหนึ่งของแผนฟื้นฟูสุขภาพสำหรับผู้ป่วยกลุ่มนี้ อย่างไรก็ตาม ควรมีการศึกษาต่อไปเพื่อหากลยุทธ์เพิ่มเติมที่สามารถช่วยปรับปรุงผลลัพธ์ได้มากขึ้น เช่น การรวมการออกกำลังกายเข้ากับการรักษาทางการแพทย์ที่มุ่งเน้นการฟื้นฟูสมรรถภาพทางเพศ หรือการออกแบบโปรแกรมจิตวิทยาที่มีความเข้มข้นมากขึ้นเพื่อช่วยเสริมผลของการออกกำลังกาย
สรุป การศึกษาครั้งนี้เป็นหลักฐานที่ชัดเจนว่า การออกกำลังกายแบบมีผู้ดูแลสามารถช่วยปรับปรุงสมรรถภาพทางเพศของผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากได้อย่างมีนัยสำคัญ แม้ว่าการเพิ่มองค์ประกอบทางจิตวิทยาในรูปแบบของ PESM จะไม่ได้ช่วยเสริมผลลัพธ์ให้ดีขึ้นก็ตาม ดังนั้น ผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากควรได้รับคำแนะนำให้เข้าร่วมโปรแกรมออกกำลังกายที่เหมาะสมหลังการรักษา เพื่อช่วยให้พวกเขาฟื้นตัวทั้งทางร่างกายและทางเพศได้ดียิ่งขึ้น.
Reference : JAMA Network Open Journal.